Phân tích tính sử thi trong Rừng xà nu và Những đứa con trong gia đình

Đề bài: Em hãy phân tích tính sử thi trong Rừng xà nu và Những đứa con trong gia đình

This post: Phân tích tính sử thi trong Rừng xà nu và Những đứa con trong gia đình

Phân tích chất sử thi trong Rừng xà nu và Những đứa con trong gia đình hay, chọn lọc

I. Phân tích chất sử thi trong Rừng xà nu và Những đứa con trong gia đình

1. Mở bài

– Giới thiệu về hai tác phẩm và tác giả
– Giới thiệu về tính sử thi

2. Thân bài

a) Khái quát chung nội dung của hai tác phẩm:
– Rừng xà nu: Viết về người dân Xô Man ở Tây Nguyên kháng chiến chống Mỹ, nổi bật là người anh hùng Tnú.
– Những đứa con trong gia đình: Viết về một gia đình có truyền thống yêu nước ở Nam Bộ kháng chiến chống Mỹ với hai đứa con là Chiến và Việt – hai chiến sĩ Cách mạng ưu tú.
– Tính sử thi được thể hiện ở trong cả hai tác phẩm này.

b. Tính sử thi là gì?
– Là tính chất thường được biểu hiện trong những sự kiện trọng đại, quan trọng của đất nước, mang tính tồn vong của dân tộc.
– Kể về những người anh hùng, kết tinh phẩm chất cao đẹp của cộng đồng (Tnú, Chiến, Việt)
– Giọng điệu tự hào, trang trọng, hào hùng…(Còn tiếp)

>> Xem Dàn ý Phân tích chất sử thi trong Rừng xà nu và Những đứa con trong gia đình tại đây.
 

II. Bài văn mẫu Phân tích chất sử thi trong Rừng xà nu và Những đứa con trong gia đình

Nguyễn Trung Thành, Nguyễn Thi là những nhà văn lớn trong nền văn học Cách mạng của Việt Nam. Các tác phẩm của hai ông là những tác phẩm thực sự xuất sắc khi đã dựng lại được bức tranh về cuộc sống của những người dân dưới khói lửa của chiến tranh. Hai tác phẩm tiêu biểu nhất của Nguyễn Trung Thành và Nguyễn Thi phải kể đến là Rừng xà nu và Những đứa con trong gia đình. Hai tác phẩm này đã dựng lên bức tranh toàn cảnh về những người dân, những người con Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ. Cả hai được viết trong giai đoạn lịch sử hào hùng nhất của dân tộc thế nên nó đã tạo nên một không gian đậm đà tính sử thi, bao trùm toàn bộ tác phẩm.

Rừng xà nu được viết vào những năm tháng khói lửa của chiến tranh chống Mỹ cứu nước. Tác phẩm kể về làng Xô Man, nằm giữa một khu rừng xà nu ở đất Tây Nguyên, đang cùng nhau đứng lên chống lại giặc Mỹ xâm lược. Trong cuộc chiến chẳng hề cân sức đó, người dân làng Xô Man cũng như người dân Việt Nam phải chịu bao mất mát đau thương, thế nhưng họ vẫn đứng lên, chiến đấu đến cùng để có thể giành lại tự do, độc lập. Cũng cùng một cảm hứng như thế, Nguyễn Thi lại viết về một gia đình người Nam Bộ trong kháng chiến chống đế quốc Mỹ. Gia đình ấy có truyền thống cách mạng khi cả ba thế hệ trong nhà đều là những người cầm súng chống lại kẻ thù cướp nước. Mặc dù trong những năm tháng đó, lũ giặc cướp nước đã giết chết ông, bà, cha, mẹ của những đứa trẻ trong gia đình ấy, nhưng chúng vẫn quyết đứng lên chống lại kẻ thù, trả thù cho người thân của mình. Hai tác phẩm tuy được viết ở hoàn cảnh, địa điểm khác nhau nhưng đều chung yếu tố là cuộc kháng chiến của người dân chống lại quân thù. Thế nên, chúng đều mang trong mình chất sử thi quen thuộc mà mỗi tác phẩm được sáng tác trong thời kì này đều có.

Tính sử thi là tính chất thường được thể hiện trong những vấn đề lớn lao của dân tộc, có ý nghĩa sống còn đối với quốc gia, sự tồn vong của Tổ quốc. Nó thường biểu hiện trong những sự kiện trọng đại của dân tộc và cũng thường dùng để ca ngợi những người anh hùng có công lao với đất nước. Tính sử thi còn được thể hiện qua nhân vật của các tác phẩm mang khuynh hướng này bởi đó thường là những người anh hùng mang phẩm chất cao đẹp của cả dân tộc, kết tinh của cả một cộng đồng. Đồng thời, chất sử thi còn được thể hiện trong từng câu từ, ngôn ngữ của tác phẩm bởi chúng đều mang một vẻ hào hùng, trang trọng, ngợi ca.

Cả hai tác phẩm Rừng xà nu, Những đứa con trong gia đình đều được sáng tác trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, đó là một sự kiện vô cùng trọng đại của dân tộc, mang tính sống còn của đất nước. Nó cũng viết về những người anh hùng, chiến sĩ yêu nước bằng lời ca hào hùng, trang trọng, đầy tự hào. Thế nên, có thể nói, hai tác phẩm này đều mang tính sử thi thật đậm đặc.

Đầu tiên, tính sử thi được nhắc tới trong tác phẩm Rừng xà nu, đó là một tác phẩm được sáng tác trong không gian của núi rừng Tây Nguyên, trong kháng chiến chống đế quốc Mỹ. Chính vì được sáng tác trong giai đoạn này, thế nên nó mang trong mình tính sử thi sâu sắc. Tính sử thi ấy được thể hiện qua hình ảnh của thiên nhiên Tây Nguyên hùng vĩ, qua hình ảnh cánh rừng xà nu rộng bát ngát. Nguyễn Trung Thành đã có dụng ý khi đặt rừng xà nu lên phần mở đầu của tác phẩm rồi lại kết lại nó bằng chính hình ảnh cánh rừng đó. Ông đã mở ra hình ảnh của thiên nhiên rộng mênh mông, cánh rừng xà nu bất khuất “đến hút tầm mắt không thấy gì khác ngoài những cánh rừng xà nu nối tiếp nhau chạy đến chân trời” rồi khép lại cũng bằng hình ảnh “cánh rừng xà nu hút tận chân trời”. Đó cũng là một yếu tố tạo nên tính sử thi rất riêng của Rừng xà nu.

Không chỉ vậy, Rừng xà nu được ông viết trong những năm tháng khốc liệt của chiến tranh khi mà toàn thể người dân Việt Nam đều đứng dậy để chống lại kẻ thù. Một vấn đề thật lớn lao, mang tính sống còn của dân tộc. Vì đã từng gắn bó với mảnh đất Tây Nguyên đầy nắng gió nên ông đã chọn nơi đây làm bối cảnh cho câu chuyện của mình. Câu chuyện kể về một bản làng người dân tộc Xô Man, mỗi ngày đều bị tra tấn bởi kẻ thù bằng đạn bom “chúng nó bắn đều đã thành lệ”, bằng bạo lực “chúng giết bà Nhan, anh Xút”, vậy nên toàn thể người dân ở đây đã đồng lòng đứng lên mà đánh đuổi chúng, dù trong những lần đó đấu tranh đó, người dân làng phải chịu bao nhiêu tổn thương, đau đớn. Đây là một sự kiện trọng đại, mang ý nghĩa sống còn, tồn vong, chính vì vậy, nó đã tạo nên cho Rừng xà nu một không khí sử thi rất đậm.

Ngoài ra, Rừng xà nu cũng tái hiện ca ngợi hình ảnh một người anh hùng kết tinh những phẩm chất cao đẹp nhất của cộng đồng. Hình ảnh Tnú – người anh hùng cách mạng không chỉ dũng cảm, gan dạ, mà còn vô cùng tài giỏi, yêu thương vợ con đã làm nên biểu tượng, linh hồn cho tác phẩm. Tnú là một đứa trẻ mồ côi, “được dân làng nuôi lớn”. Anh từ bé đã được cụ Mết cũng như bản làng dạy dỗ về tinh thần cách mạng “Đảng còn thì núi nước này còn”, “chúng nó cầm súng thì mình phải cầm giáo mác”, thế nên, ngay từ khi còn nhỏ, anh đã băng rừng, vượt suối để “nuôi giấu cán bộ” cách mạng. Anh vô cùng gan dạ, khi làm liên lạc cho cán bộ, anh “xé rừng mà đi”, “băng suối như con cá kình”, dù bị giặc bắt, anh cũng chẳng hề nao núng. Ba năm bị giặc bắt, anh vượt ngục trở về lãnh đạo dân làng đánh giặc. Đến khi vợ con bị giết “Mai và đứa con chắc đã chết” rồi hai bàn tay bị giặc đốt cụt “cháy rực”, đau đớn, nhưng anh “quyết không kêu van” mà chỉ lo “mình chết đi ai sẽ lãnh đạo dân làng đánh giặc”. Anh vừa là người cán bộ Cách mạng gan dạ, lại vừa là người có lòng thương yêu vợ con. Phải nói, Tnú đã hội tụ những phẩm chất cao quý nhất, tốt đẹp nhất của cả cộng đồng. Và chính anh cũng đã làm nên một phần tính sử thi của Rừng xà nu.

Viết Rừng xà nu, Nguyễn Trung Thành đã sử dụng những ngôn từ với vẻ hào hùng, trang trọng nhất. Cả tác phẩm được bao trùm bằng giọng văn hào sảng, cách điệu, mang một chút phóng đại. Ông viết về một rừng xà nu “rộng bát ngát, mênh mông, hút tận chân trời”, viết về cụ Mết hơn sáu mươi tuổi mà “tiếng nói ồ ồ, vang dội lồng ngực”, với “bàn tay như gọng kìm”, viết về Tnú “băng băng như con cá kình”, toàn là những lời nói ngợi ca hoành tráng. Chính giọng văn đó đã làm nên một Rừng xà nu đầy hào hùng, khí thế, sử thi đến như vậy.

Có thể nói, Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành là một tác phẩm mang đậm tính sử thi. Bởi nó được viết lên trong hoàn cảnh đất nước đang đặt trong sự kiện trọng đại, mang tính tồn vong, đó là chiến tranh chống giặc ngoại xâm. Thứ hai, nó viết về người anh hùng – người mang những phẩm chất kết tinh của cả cộng đồng, ở đây là Tnú – người anh hùng của dân làng Xô Man. Tất cả những điều đó được thể hiện trên nền chất giọng hào hùng, đầy khí thế, trang trọng và hào sảng.

Đến với Những đứa con trong gia đình, chúng ta lại bước vào một không gian hoàn toàn khác. Không còn không khí của bếp lửa, nhà sàn với những cánh rừng xà nu nữa, chúng ta bước chân đến với mảnh đất Nam Bộ anh hùng, nơi có những người con kiên cường, anh dũng nhất.

Những đứa con trong gia đình cũng được sáng tác trong những năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước, chính vì vậy, nó cũng mang tính chất sử thi hoành tráng như Rừng xà nu. Cũng viết về những cuộc đấu tranh của người dân Việt Nam, tác phẩm là lời khẳng định ý chí đấu tranh đến cùng của con người nơi đây trước sự xâm lược của bè lũ cướp nước. Đây hoàn toàn là một sự kiện trọng đại, mang ý nghĩa rất lớn, tác động tới cả dân tộc. Nếu như bên trên, Nguyễn Trung Thành khai thác sự đấu tranh ở Tây Nguyên, thì ở đây, Nguyễn Thi lại chọn khai thác ở vùng đất Nam Bộ – một vùng đất mà chiến tranh ác liệt nhất. Những đứa con trong gia đình viết về một gia đình có truyền thống yêu nước, bị giặc Mỹ cướp đi hết người thân, vậy nên hai chị em trong gia đình ấy quyết tâm đi theo cách mạng để trả thù cho gia đình mình.

Tác phẩm cũng viết về những người anh hùng, những chiến sĩ Cách mạng anh dũng với những phẩm chất cao quý nhất. Đó là Chiến – người chị, người con gái Nam Bộ kiên cường. Bị giặc sát hại cả cha cả mẹ thế nên vừa đủ tuổi, Chiến quyết tâm ra đi để trả thù nhà. Trong đêm trước khi ra đi, Chiến đã mượn lời chú Năm, nhắc nhở đứa em của mình, cũng là tự nhắc chính mình rằng: “Chú Năm nói đứa nào bỏ về thì chú chặt đầu”. Không chỉ vậy, Chiến còn tự khẳng định với chính mình rằng: “Ra đi, giặc còn thì tao mất”. Những lời nói ấy chứa chan ý chí quyết tâm sắt đá cũng chứa chan lòng dũng cảm, gan dạ tới cùng của người con gái – người chiến sĩ Cách mạng Nam Bộ. Ở Chiến, người đọc chúng ta không chỉ thấy hiện lên sự gan dạ, sự quyết tâm quyết chí ra đi chống kẻ thù mà còn thấy được một tinh thần trách nhiệm đối với gia đình. Bởi khi má ra đi, Chiến đã thay má nuôi dạy đàn em của mình, cô vừa đảm đang lại vừa tháo vát. Rồi trước đêm ra đi, Chiến cũng đã thu xếp việc nhà vô cùng chu đáo, đã cùng em kề vai khiêng bàn thờ má sang gửi nhà chú Năm “nào chị em mình cùng đưa má đi”. Đó là hình ảnh cho thấy Chiến không chỉ là một người con gái kiên cường mà còn là một người vô cùng có trách nhiệm với gia đình. Đó là sự kết tinh phẩm chất anh hùng của những người con dân tộc ta.

Và trong tác phẩm này, chúng ta không chỉ thấy hình ảnh của Chiến – người con gái anh hùng mà còn là Việt – cũng là một chiến sĩ cách mạng yêu nước. Việt cũng được dựng lên trên nền cảm hứng sử thi, bởi vậy ở cậu, chúng ta thấy được những phẩm chất cao đẹp của cộng đồng. Đầu tiên, đó là hình ảnh tranh đi lính với chị Chiến dù Việt chưa hề đủ tuổi. Rồi đến khi đi lính, đối mặt với kẻ thù, Việt đã chiến đấu ngoan cường, “bắn cháy xe bọc thép” của kẻ thù rồi đọ lê cùng bọn lính. Tất cả không hề làm Việt run sợ, cậu sẵn sàng chiến đấu một cách gan dạ nhất. Đến khi bị thương, “mắt không nhìn thấy được nữa”, “chỉ còn mỗi ngón cái là còn cựa quậy được”, “cả người đau nhức vì những vết thương”, Việt vẫn đặt tay vào cò súng, sẵn sàng tiếp tục chiến đấu với kẻ thù. Cậu ý thức được hoàn cảnh của mình khi một mình ở trong rừng mênh mông, xung quanh chỉ có cây cối và kẻ thù “trên trời có mày, dưới đất có mày, cả khu rừng này chỉ có mình tao”, thế nhưng Việt vẫn kiên cường khẳng định “tao vẫn chờ mày, mày có bắn tao, tao vẫn bắn được mày”. Quả là một tinh thần quả cảm sắt đá, ý chí chiến đấu vẫn luôn sôi sục trong cậu dù có bị thương cũng không dập tắt được ý chí chiến đấu đó. Trong lúc bị thương, khốn cùng như vậy, Việt vẫn luôn tự nhủ mình phải tỉnh táo để chiến đấu, thậm chí cậu còn tìm giặc mà đánh. Cảm hứng sử thi đã được đặt ở đây, trong thân hình của Việt, bởi ở cậu, người ta thấy ở đó hội tụ tất cả sự gan dạ, kiên cường của người dân Nam Bộ – Việt Nam khi đấu tranh với kẻ thù giặc Mỹ xâm lược. Chiến và Việt là hai khúc sông sau kế thừa truyền thống yêu nước của gia đình. Nguyễn Thi đã xây dựng hình ảnh hai người chị em với tinh thần quả cảm, gan dạ. Đúng vậy, bởi họ được sinh ra trong thời thế trọng đại, mang trong mình dòng máu anh hùng, dũng cảm. Và hơn hết, họ được dựng lên với cảm hứng sử thi bất tận của tác giả Nguyễn Thi. Những đứa con trong gia đình cũng như Rừng xà nu được viết bởi giọng điệu hào hùng, mang đầy vẻ tự hào dân tộc. Ngôn ngữ mộc mạc, giản dị nhưng vẫn chứa đựng sự trang trọng, hào hùng vốn có của những tác phẩm thời kì này.

Tóm lại, Rừng xà nu cùng Những đứa con trong gia đình đã thể hiện rất rõ tính sử thi của các tác phẩm văn học thời kì Cách mạng chống Mỹ. Ở trong đó, chúng ta nhận thấy được những sự kiện quan trọng của đất nước (chống giặc ngoại xâm), thấy được những người anh hùng, chiến sĩ yêu nước với những phẩm chất cao đẹp được viết trên nền của giọng điệu đầy tự hào.

Khép lại cả hai tác phẩm, người ta không khỏi bùi ngùi, cảm khái rằng: Quả đúng là trong các tác phẩm giai đoạn Cách mạng, trong hai cuộc kháng chiến đều ghi dấu ấn bởi tính sử thi sâu sắc trong từng tác phẩm. Có thể nói, Nguyễn Thi cùng Nguyễn Trung Thành đã thật thành công ghi dấu tên mình trên văn đàn nghệ thuật bằng hai tác phẩm mang tính sử thi hào hùng này.

——————- HẾT —————–

Rừng xà nu và Những đứa con trong gia đình là hai án sử thi xuất sắc của văn học cách mạng của Việt Nam. Cùng với việc tìm hiểu Chất sử thi trong văn xuôi kháng chiến chống Mỹ cứu nước Rừng xà nu Những đứa con trong gia đình, chương trình Ngữ văn lớp 12 còn rất nhiều bài văn mẫu hay, sâu sắc để các em tham khảo như: Phân tích nhân vật cụ Mết trong truyện Rừng xà nu, Chủ nghĩa anh hùng qua Rừng xà nu và Những đứa con trong gia đình, Chứng minh Rừng xà nu là bản anh hùng ca của người Tây Nguyên, Vẻ đẹp chủ nghĩa anh hùng cách mạng qua nhân vật Tnú trong Rừng Xà Nu và nhân vật Việt trong Những đứa con trong gia đình.

Bản quyền bài viết thuộc trường Mầm Non Ánh Dương. Mọi hành vi sao chép đều là gian lận.
Nguồn chia sẻ: Trường Mầm Non Ánh Dương (mamnonanhduongvt.edu.vn)