Phân tích nhân vật Phùng trong Chiếc thuyền ngoài xa

Đề bài: Phân tích nhân vật Phùng trong Chiếc thuyền ngoài xa

This post: Phân tích nhân vật Phùng trong Chiếc thuyền ngoài xa

Phân tích nhân vật Phùng trong Chiếc thuyền ngoài xa
 

I. Dàn ý Phân tích nhân vật Phùng trong Chiếc thuyền ngoài xa (Chuẩn)

1. Mở bài

Giới thiệu về tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa và nhân vật Phùng: Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu đã xây dựng thành công nhân vật Phùng- một người nghệ sĩ với khao khát vươn tới giá trị chân chính của nghệ thuật và ý nghĩa thực sự của đời sống con người.

2. Thân bài

a. Phùng là một người nghệ sĩ có trách nhiệm với công việc

– Phùng là một người nghệ sĩ nhiếp ảnh.
– Nhận nhiệm vụ đi thực tế để tìm kiếm một bức ảnh bổ sung cho bộ lịch nghệ thuật thuyền và biển để xuất bản, Phùng bắt đầu hành trình của mình bằng tất cả sự tận tâm vốn có của người nghệ sĩ.
– Dành suốt một tuần lễ để tìm kiếm bức ảnh vừa ý nhất…(Còn tiếp)

>> Xem chi tiết Dàn ý Phân tích nhân vật Phùng trong Chiếc thuyền ngoài xa tại đây.
 

II. Bài văn mẫu Phân tích nhân vật Phùng trong Chiếc thuyền ngoài xa
 

1. Phân tích nhân vật Phùng trong Chiếc thuyền ngoài xa, mẫu số 1 (Chuẩn)

Nguyễn Minh Châu là người mở đường tinh anh cho văn học Việt Nam giai đoạn đổi mới. Các tác phẩm của ông thường được xây dựng trên những tình huống nghịch lý, qua đó làm nổi bật giá trị tư tưởng. Chiếc thuyền ngoài xa là một tác phẩm tiêu biểu của ông- một tác phẩm thấm đẫm giá trị nhân đạo. Truyện đã xây dựng thành công nhân vật Phùng- một người nghệ sĩ với khao khát vươn tới giá trị chân chính của nghệ thuật và ý nghĩa thực sự của đời sống con người.

Trước hết, Phùng là một nghệ sĩ giàu trách nhiệm với công việc. Rời xa chiến trường, về với cuộc sống yên bình, anh làm nghề nhiếp ảnh. Nhận nhiệm vụ đi thực tế để tìm kiếm một bức ảnh bổ sung cho bộ lịch nghệ thuật thuyền và biển để xuất bản, Phùng bắt đầu hành trình của mình bằng tất cả sự tận tâm vốn có của người nghệ sĩ. Suốt hơn một tuần lễ tìm kiếm, Phùng đã phát hiện được một vẻ đẹp “đắt trời cho”, đó là một vẻ đẹp toàn bích khiến Phùng cảm thấy hạnh phúc “Mũi thuyền in một nét mơ hồ lòe nhòe vào bầu sương mù trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào. Vài bóng người lớn lẫn trẻ con ngồi im phăng phắc như tượng trên chiếc mui khum khum, đang hướng mặt vào bờ… toàn bộ khung cảnh từ đường nét đến ánh sáng đều hài hòa và đẹp.” Vẻ đẹp ấy, khiến phùng như thắt lại, rồi vỡ oà cảm nhận giây phút trong ngần của tâm hồn và nhận ra cái đẹp chính là đạo đức. Có thể nói phải là một người nghệ sĩ có tâm hồn nhạy cảm, Phùng mới có những cảm nhận đầy tinh tế, quan sát tỉ mỉ từng chi tiết của khung cảnh để thu vào tầm mắt mình những gì đẹp đẽ nhất mà thực tại và tạo hoá ban tặng. Cũng là một nhiếp ảnh thiên lương, Phùng mới có thể nhận ra một ý nghĩa đáng trân trọng “cái đẹp chính là đạo đức” sau giây phút chạm lấy cảnh thực.

Phân tích nhân vật Phùng để thấy được những quan niệm về nghệ thuật của Nguyễn Minh Châu

Phùng cũng là một nghệ sĩ giàu tình cảm và vô cùng lương thiện. Khi nhận ra hiện thực nghiệt ngã đằng sau bức tranh ấy: “Lão trút cơn giận như lửa cháy bằng cách dùng chiếc thắt lưng quật tới tấp vào lưng người đàn bà…cứ mỗi nhát quất xuống lão lại nguyền rủa bằng cái giọng rên rỉ đau đớn: “Mày chết đi cho ông nhờ. Chúng mày chết hết đi cho ông nhờ!”. Trước cảnh tượng ấy, Phùng hết sức kinh ngạc, đứng há hốc mồm, không dám tin vào mắt mình. Bất giác từ giây phút nào anh vứt máy ảnh nhào tới, can ngăn hành động vũ phu và tàn nhẫn của người đàn ông. Trái tim nhân hậu, yêu chính nghĩa đã thôi thúc Phùng hành động, anh không thể cam lòng đừng nhìn kẻ yếu thế- một người đàn bà tội nghiệp phải chịu những đòn roi từ chính người chồng của mình. Đó là sự thương cảm của một tấm lòng cao đẹp, dũng cảm đứng lên bênh vực người khốn khổ. Trong lần thứ hai, khi chứng kiến lại cảnh tượng ấy một lần nữa, Phùng đã hành động mạnh mẽ khi tiến đến đánh người đàn ông độc ác kia. Bằng tất cả sự căm thù cái ác, Phùng dùng bàn tay của một người lính từng vào sinh ra tử trên chiến trường để tiêu diệt cái ác, anh tự nhận rằng “ Bất luận trong hoàn cảnh nào tôi cũng không cho phép hắn đánh một người đàn bà, cho dù đó là vợ và tự nguyện rúc vào trong xó bãi xe tăng kín đáo cho hắn đánh.”.

Không chỉ lương thiện, Phùng còn là một con người có nội tâm sâu sắc, trăn trở với cuộc sống của con người, đặc biệt là những người khốn khổ. Khi lắng nghe những lý do mà người đàn bà đưa ra để từ chối yêu cầu ly hôn của chánh án Đẩu, Phùng đã hiểu hơn về cuộc sống, cuộc đời của những người hàng chài khốn khổ. Anh lo lắng cho số phận của họ, những con người suốt đời cam chịu, nhẫn nhục, cho số phận của những đứa trẻ lớn lên trong cảnh bạo lực của cha chúng. Chỉ biết bức ảnh của nghệ sĩ Phùng được lặp lại cuối truyện “Bao giờ tôi cũng thấy người đàn bà ấy đang bước ra khỏi tấm ảnh, đó là người đàn bà vùng biển cao lớn với đường nét thô kệch, tấm lưng áo bạc phếch có miếng vá,nửa thân dưới ướt sũng, khuôn mặt rỗ đã nhợt trắng vì kéo lưới suốt đêm” như minh chứng cho sự trăn trở của người nghệ sĩ trước cuộc sống “muôn hình vạn trạng” và cả những trăn trở về mối quan hệ giữa nghệ thuật với hiện thực cuộc sống.

Có thể nói, bằng tài năng trong ngòi bút của mình, Nguyễn Minh Châu đã xây dựng nên một nhân vật Phùng đầy ấn tượng. Ở Phùng là một con người tuy không quá hoàn hảo nhưng hội tụ vẻ đẹp của một người lính có tấm lòng nhân hậu và một người nghệ sĩ chân chính, hết mình vì nghệ thuật. Bằng sự tự nhận thức của mình, Phùng cũng đã gửi gắm đến độc giả một thông điệp về cuộc sống: “Đừng nhìn cuộc đời, con người một cách phiến diện mà phải có cái nhìn đa chiều, trong nhiều mối quan hệ khác nhau.”.

———————HẾT BÀI 1———————

Bên cạnh Phân tích nhân vật Phùng trong Chiếc thuyền ngoài xa các em cần tìm hiểu thêm những nội dung khác như Phân tích nhân vật người đàn bà hàng chài trong Chiếc thuyền ngoài xa hay phần Phân tích Nghịch lý trong Chiếc thuyền ngoài xa nhằm củng cố kiến thức của mình.
 

2. Phân tích nhân vật Phùng trong Chiếc thuyền ngoài xa, mẫu số 2 (Chuẩn)

Nguyễn Minh Châu là một nhà văn tiêu biểu của văn học Việt Nam hiện đại. Những tác phẩm của ông luôn hướng đến các vấn đề thế sự với những quan niệm nhân sinh sâu sắc. Đánh giá về vai trò, vị trí của ông trong nền văn học đổi mới, có người nhận định rằng Nguyễn Minh Châu “người mở đường tinh anh cho văn học Việt Nam hiện đại”. Suốt quá trình cống hiến của mình, Nguyễn Minh Châu đã để lại nhiều tác phẩm giá trị, trong đó có thể kể đến truyện ngắn Người đàn bà hàng chài. Tác phẩm được viết vào năm 1983, sau gần 10 năm đất nước giải phóng. Trong truyện ngắn, nhân vật Phùng là nhân vật nhận thức, thông qua Phùng, tác giả gửi gắm những thông điệp vô cùng sâu sắc đến người đọc.

Phùng từng là một người lính, anh dùng cả tuổi trẻ của mình để đấu tranh cho tự do. Bước ra từ chiến thắng hào hùng của dân tộc 1975, con người yêu nước ấy trở về với cuộc sống hòa bình, sống bằng nghề nhiếp ảnh. Trong công việc, Phùng là một người có trách nhiệm, nhận được nhiệm vụ chụp bộ ảnh về cảnh biển mà cấp trên giao phó, anh không chối từ hay ngần ngại mà sẵn sàng đi thực tế về vùng biển miền Trung để tác nghiệp. Để có một bức ảnh ưng ý anh thậm chí đã bỏ ra cả tuần lễ để “phục kích” trên bãi biển, anh ý thức được trách nhiệm của bản thân mình trong công việc nên không thể trở về nếu chưa có một bức ảnh ưng ý. Và rồi, giây phút ấy cũng đến, đó là khi đôi mắt người nghệ sĩ ấy bắt gặp cảnh tượng chưa từng có, một cảnh “đắt” trời cho: “Trước mặt tôi là một bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ. Mũi thuyền in một nét mơ hồ lòe nhòe vào bầu sương mù trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng do ánh mặt trời chiếu vào. Vài bóng người lớn lẫn trẻ con ngồi im phăng phắc như tượng trên chiếc mui khum khum, đang hướng mặt vào bờ”. 

Bằng sự tinh tế, nhạy cảm, say mê và những rung động chân thành, Phùng đã cảm nhận bức tranh ấy như một “bức tranh mực tàu” giá trị, đó là cảnh “đắt trời cho” được vẽ nên vô cùng tỉ mỉ, đẹp đẽ. Bức tranh ấy đã khơi gợi trong Phùng sự thiên lương, thanh lọc cả tâm hồn, rồi anh chợt nhận ra rằng “cái đẹp chính là đạo đức”. Phải là một nghệ sĩ biết yêu mến cái đẹp, biết rung động trước cái đẹp và trân quý những giây phút tuyệt vời của thiên nhiên, tạo hóa và cuộc sống đời thường mới có ánh nhìn đầy sâu sắc đến thế.

Phân tích nhân vật Phùng trong Chiếc thuyền ngoài xa của nhà văn Nguyễn Minh Châu

Không chỉ là một người lính yêu nước, một nhiếp ảnh gia tinh tế mà Phùng còn là hiện thân của một con người nhân hậu, tốt bụng và giàu lòng trắc ẩn. Khi nhận ra đằng sau bức ảnh “đắt trời cho” ấy là một hiện thực nghiệt ngã Phùng không khỏi ngạc nhiên. Với một người lính “vào sinh ra tử” để giành lại độc lập, bảo vệ cuộc sống bình yên cho con người, anh hẳn đã rất căm ghét cái ác, cái bất công bởi thế mà càng không thể nào không căm phẫn trước cái xấu đang diễn ra trước mắt mình. Những năm tháng chiến trường oanh liệt qua đi, anh và đồng đội cả tuổi trẻ để dành lại hạnh phúc ấm no cho nhân dân mình. Nhưng giờ đây, trước mắt anh lại là tình cảnh trớ trêu của một gia đình không hạnh phúc, một người vợ đằng sau vẻ khắc khổ của những vết rỗ trên khuôn mặt còn là nỗi đau về thể xác và tinh thần của những trận đòn roi tàn nhẫn. Hiện thực tàn nhẫn được phơi bày ra trước mắt khiến Phùng “kinh ngạc đến mức, trong mấy phút đầu, tôi cứ đứng há mồm ra mà nhìn”. 

Những ngày tiếp theo ở lại, Phùng lại phải chứng kiến những trận đòn roi mà người chồng kia hành hạ chính vợ mình. Không cầm lòng được, Phùng phải bảo vệ người đàn bà tội nghiệp đó. Người nhiếp ảnh gia đã dùng bản lĩnh và sức lực của một người lính năm xưa để cho hắn một bài học: “Tôi nện hắn cũng đã khiếp. Tôi nện hắn bằng tay không, nhưng cú nào ra cú ấy, không phải bằng bàn tay một anh thợ chụp ảnh mà bằng bàn tay rắn sắt của một người lính giải phóng đã từng mười năm cầm súng”. Trước cái xấu, cái đáng lên án, trong giây phút lao vào đánh gã đàn ông, anh đã tạm gác lại trách nhiệm của một người nghệ sĩ để hành động như một con người trước những điều bất bình.

Trong những ngày ở lại cùng người bạn của mình – Đẩu, một chánh án tòa, Phùng cũng được chứng kiến phiên tòa mà Đẩu thực hiện. Khi nghe người đàn bà trình bày với Đẩu rằng “Quý tòa bắt tội con cũng được, phạt tù con cũng được, đừng bắt con bỏ nó…” lòng Phùng như nghẹn lại, sự bức bối đến khó chịu xâm chiếm tâm trí nhân vật “Sau câu nói của người đàn bà, tôi cảm thấy gian phòng ngủ lồng lộng gió biển của Đẩu tự nhiên bị hút hết không khí, trở nên ngột ngạt quá”. Và khoảnh khắc nghe được những lời thật tâm từ người đàn bà, Phùng cũng không khỏi xúc động và nhận ra nhiều điều.

Đằng sau sự cảm thương sâu sắc trước hoàn cảnh đáng thương của người đàn bà hàng chài còn là một tấm lòng trăn trở, lo âu trước số phận con người của nghệ sĩ Phùng. Đó là nỗi trăn trở về cuộc sống của con người, về những khó khăn chật vật đang vây hãm lấy họ thời hậu chiến. Đó còn là nỗi băn khoăn về những gia đình không hạnh phúc, về cảnh bạo lực trong cuộc sống hôn nhân. Là những đau đáu về những tổn thương thể xác và tinh thần mà bao người phụ nữ đang phải chịu. Và hơn cả, là những lo âu về số phận của biết bao đứa trẻ tội nghiệp, phải lớn lên trong sự chứng kiến những cảnh tượng không tốt đẹp mà ba mẹ chúng gây ra.

Có thể nói, thông qua nhân vật Phùng, Nguyễn Minh Châu đã gửi gắm đến người đọc những thông điệp nhân văn về nghệ thuật và cuộc sống. Nghệ thuật không phải là những thứ đẹp đẽ xa vời, thoát ly cuộc sống mà nghệ thuật phải bước ra từ đời sống và phục vụ cuộc sống. Mặt khác, khi nhìn cuộc sống, chúng ta phải có cái nhìn toàn diện, đa chiều, tránh cái nhìn phiến diện, bởi cuộc sống là muôn màu, muôn vẻ với những lăng kính khác nhau, đòi hỏi mỗi người phải chiêm nghiệm, nhìn nhận vấn đề thật sâu sắc để thấu hiểu và cảm thông hơn.

 

3. Phân tích nhân vật Phùng trong Chiếc thuyền ngoài xa, mẫu số 3 (Chuẩn)

Chiếc thuyền ngoài xa của nhà văn Nguyễn Minh Châu là truyện ngắn kể lại chuyến đi thực tế của nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng về vùng biển miền Trung, nơi mà anh từng chiến đấu để chụp bộ ảnh về cảnh biển. Sau chuyến đi ấy thành quả mà Phùng thu được không chỉ là những bức ảnh nghệ thuật được giới “sành nghệ thuật” yêu thích mà còn là những bài học, chiêm nghiệm sâu sắc về cuộc đời, về nghệ thuật cũng như trách nhiệm của người nghệ sĩ trong cuộc đời.

Phùng là một nghệ sĩ nhiếp ảnh có niềm đam mê sáng tạo nghệ thuật, một con người có trách nhiệm trong công việc. Chính vì thế, sau khi nhận được nhiệm vụ từ trưởng phòng giao cho, Phùng đã rất hào hứng, nhanh chóng tìm về vùng biển miền Trung nơi mình từng chiến đấu để tác nghiệp. Suốt nhiều ngày Phùng phục kích trên bãi biển để tìm kiếm, lựa chọn những bức hình ưng ý nhất. Phùng không chỉ vui vẻ khi được làm điều mình thích mà anh còn rất tâm đắc và say sưa với công việc của mình. Phùng quan niệm rằng, để có được bức ảnh có giá trị phải có sự kết hợp giữa các yếu tố: tài năng, đam mê và sự sắp đặt ngẫu nhiên của tạo hóa. Trong chuyến đi công tác của mình, Phùng đã phát hiện ra chân lí về nghệ thuật cùng những góc khuất xù xì của cuộc sống qua hai phát hiện. 

Phát hiện thứ nhất, đó chính là cảnh đẹp trong nghệ thuật. Sau nhiều ngày phục kích trên bãi biển, Phùng đã bắt gặp một cảnh “đắt” trời cho. Đó là cảnh biển buổi sáng với chiếc thuyền lưới vó đang tiến về phía bờ giữa trời mây mù lác đác hạt mưa: “mũi thuyền in một nét mơ hồ lòe nhòe vào bầu sương mù trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào”. Trong cảm nhận của Phùng, hình ảnh ấy đẹp như một “bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ” nghĩa là đã đạt đến độ mẫu mực của nghệ thuật. Từ đường nét đến màu sắc đều hài hòa và đẹp hơn nữa là cảnh được nhìn qua những mắt lưới, tấm lưới. Hình ảnh được nhìn qua lăng kính chủ quan của người nghệ sĩ có đam mê với cái đẹp nên nó còn lung linh và huyền ảo hơn. 

Đứng trước cảnh đẹp Phùng hạnh phúc, xúc động đến tận cùng. Anh cảm thấy bối rối, luống cuống, tay bấm máy ảnh liên tục để ghi lại khoảnh khắc “trời cho” ấy. Không những vậy, Phùng còn cảm thấy “trong trái tim có cái gì bóp thắt vào” anh xúc động nhận ra rằng: “bản thân cái đẹp chính là đạo đức”, cái đẹp có thể thanh lọc tâm hồn. 

Bài văn Phân tích nhân vật Phùng trong truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa

Đắm chìm trong cảm giác hạnh phúc, vui sướng không bao lâu thì Phùng ngỡ ngàng, chết lặng trước sự thật trần trụi, cay đắng về cuộc đời. Ngay lúc chiếc thuyền tiến vào bờ và sự thật cuộc sống của người dân hàng chài đã hiện. Bước ra từ con thuyền là một lão đàn ông tàn nhẫn và một người đàn bà lam lũ. Người đàn bà cao lớn, thân hình thô kệch, tấm lưng áo bạc phếch, mặt có nhiều nốt rỗ và trông rõ vẻ mệt mỏi sau một đêm thức trắng kéo lưới. Còn người đàn ông đi sau với mái tóc tổ quạ, tấm lưng rộng và khum lưng như một con thuyền, hai con mắt lão đầy vẻ độc dữ. Họ từ trên thuyền bước xuống chẳng nói chẳng rằng, lão đàn ông lập tức trở nên hùng hổ, lão rút chiếc thắt lưng và quật tới tấp vào lưng người đàn bà “lão vừa đánh vừa thở hồng hộc, hai hàm răng nghiến ken két, cứ mỗi nhát quất xuống lão lại nguyền rủa bằng cái giọng rên rỉ đau đớn”. 

Hành động và lời nói của người đàn ông đầy bạo tàn, cay nghiệt nhưng thật kì lạ, người đàn bà người phải hứng chịu trận đòn roi tàn nhẫn lại có thái độ cam chịu thản nhiên đến mức vô lí. Chị ta không những không chống trả mà thậm chí còn không kêu, không chạy trốn mà chịu đựng trận đòn với thái độ nhẫn nhục. Trước cảnh tượng đó, Phùng vô cùng kinh ngạc, chỉ biết há hốc mồm ra mà nhìn. Phùng sững sờ và hoảng hốt, rất đỗi bất bình vì không thể tin rằng cuộc đời vẫn còn những oan trái, cay nghiệt như thế, tưởng chừng như đấy chỉ là câu truyện cổ đầy quái đản, là ác mộng chỉ xuất hiện trong khoảnh khắc chứ không phải cuộc đời. Sau giây phút ngỡ ngàng, tê liệt trước cảnh tượng bạo tàn, Phùng đã quăng chiếc máy ảnh- phương tiện tác nghiệp của người nghệ sĩ xuống đất để lao vào bảo vệ người đàn bà bất hạnh.

Cả hai phát hiện của Phùng mang màu sắc đối lập, tưởng chừng như không liên quan ấy nhưng lại có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Nếu như phát hiện thứ nhất về vẻ đẹp nghệ thuật người ta phải trăn trở, tìm kiếm, lựa chọn bởi vì cái đẹp nghệ thuật ở rất xa. Còn phát hiện thứ hai là sự thật trần trụi về cuộc đời, nó xù xì, thô ráp, ẩn khuất trong cuộc sống nhưng lại ở rất gần, nó hiện hữu ngay trong cuộc sống con người. Đôi khi con người ta vì mải mê tìm kiếm những cái đẹp đẽ xa vời đã quên đi sự thật ngay trước mắt. Khi chiếc thuyển còn ở xa đó là vẻ đẹp tuyệt mĩ của nghệ thuật, khi chiếc thuyền đến gần hiện ra trước mắt người nghệ sĩ là những cay đắng, trái ngang của cuộc đời. Từ hai phát hiện đối lập, Phùng nhận thức được mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống: Nghệ thuật phải phản ánh được cuộc sống, không chỉ bề ngoài lung linh hào nhoáng mà còn là những góc khuất ở bề sâu.

Câu chuyện của người đàn bà ở tòa án huyện đã giúp cho Phùng cởi bỏ những khúc mắc, bất bình trong lòng. Anh chợt nhận ra những góc khuất đầy đắng cay về cuộc sống của người đàn bà, về cuộc đời vốn muôn màu muôn vẻ. Qua câu chuyện của người đàn bà, Phùng hiểu ra được nhiều điều, anh ý thức được trách nhiệm của người nghệ sĩ, cần có sự gắn bó, thấu hiểu, cần đi sâu vào cuộc sống con người để phát hiện, tìm tòi. Người nghệ sĩ chân chính cần nhìn cuộc đời bằng con mắt cảm thông, không phải cái nhìn như chiếc thuyền ngoài xa.

Với nhân vật Phùng, tác giả Nguyễn Minh Châu đã cho người đọc một bài học hay nói cách khác là một triết lý nhân sinh đúng đắn về nghệ thuật và cuộc đời. Đó là một cách nhìn toàn diện, đa chiều để có thể phát hiện không chỉ vẻ bề ngoài mà còn là bản chất của sự vật. Nhân vật Phùng được khắc họa thành công cũng là thành công trong việc làm nổi bật chủ đề, tư tưởng của truyện.
 

4. Phân tích nhân vật Phùng trong Chiếc thuyền ngoài xa, mẫu số 4 (Chuẩn)

Nguyễn Minh Châu là một trong những cây bút xuất sắc, là người mở đường tinh anh và tài hoa của văn học Việt Nam thời kỳ đổi mới. Sau giải phóng, các tác phẩm của Nguyễn Minh Châu giai đoạn này không còn tập trung vào đề tài chiến tranh khốc liệt mà xoáy sâu vào vấn đề đạo đức thế sự, số phận của con người giai đoạn hậu chiến. Chiếc thuyền ngoài xa là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất thể hiện được tài sáng tác cũng như phong cách truyện ngắn của tác giả, cùng với nhiều triết lý nhân sinh sâu sắc, thông qua nhận thức của nhân vật Phùng.

Phùng trước đây cũng từng tham gia chiến đấu, sau khi giải phóng, anh trở về làm việc cho một tòa soạn với vai trò nhiếp ảnh gia. Để có được một bộ lịch nghệ thật về thuyền và biển thật ưng ý, trưởng phòng của Phùng đã giao cho anh nhiệm vụ đi thực tế tìm chụp cảnh biển buổi sáng có sương mờ. Nhân cơ hội công tác, Phùng đã tìm về một vùng biển yên bình, nơi có người đồng đội cũ là Đẩu, đồng thời đó cũng cũng là chiến trường cũ của anh thời còn kháng chiến chống Mỹ. Tuy nhiên để chụp được một bức ảnh ưng ý, đúng với yêu cầu của cấp trên thì không phải chuyện dễ, và đặc biệt Phùng lại là người có trách nhiệm và yêu cầu cao với những tác phẩm mà mình sáng tạo ra. Chính vì thế người nghệ sĩ đã kiên nhẫn “phục kích” ở bãi biển này đến cả tuần trời quyết bắt cho được một tấm ảnh hợp ý. Sau mấy ngày phục kích trên bãi biển, cuốn phim vẫn chưa suy chuyển bao nhiêu thì trong một buổi sáng sớm, trời lất phất mưa, Phùng bỗng bắt được một cảnh “đắt” trời cho, mà theo anh thì có lẽ suốt một đời cầm máy cũng chưa chắc một lần được gặp. “Mũi thuyền in một nét mơ hồ, lòe nhòe vào bầu sương mù trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào”. “Vài bóng người lớn lẫn trẻ con ngồi im phăng phắc như tượng trên chiếc mui khum khum, đang hướng mặt vào bờ”. Trong lòng Phùng tự ví cảnh tượng ấy như “bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ”, mang vẻ đẹp “thực đơn giản và toàn bích” khiến cho trái tim vốn tha thiết với cái đẹp của Phùng dường bị bóp thắt vào, đầy bối rối. Biểu hiện ấy thực giống kẻ si tình có cuộc chạm mặt đầy xúc động với nàng thơ mà mình hằng mong nhớ biết bao năm tháng. 

Cũng trong chính những giây phút bối rối, ngỡ ngàng ấy bản thân Phùng tưởng mình vừa “khám phá thấy cái chân lý của sự toàn thiện, khám phá thấy cái khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn”. Đồng thời trước cái đẹp toàn bích ấy, Phùng tự dựng ra một triết lý rằng “bản thân cái đẹp là đạo đức”, và rất tâm đắc với nhận định ấy của mình. Với sự nhạy cảm và lòng say mê nghệ thuật, Phùng quyết không để vuột mất cái cảnh “đắt” trời cho trước mặt, anh chẳng cần xê dịch gì thêm nữa mà nhanh chóng đưa máy lên bấm “liên thanh” một hồi hết phần tư cuốn phim, rồi mới hài lòng buông máy xuống. Thu vào những bức ảnh tuyệt diệu, mà Phùng tưởng như đang thu vào cái khoảnh khắc hạnh phúc ngập tràn tâm hồn mình do cái đẹp tuyệt đỉnh của ngoại cảnh mang lại.

Ngoài tâm hồn nhạy cảm với cái đẹp, tâm huyết và trách nhiệm với nghề nghiệp ta còn nhìn thấy được tấm lòng nhân hậu của Phùng trong sự trăn trở về số phận con người. Điều đó được thể hiện ở nhiều khía cạnh trong tác phẩm, đầu tiên là ở sự kiện ngay khi Phùng đang hạnh phúc, sung sướng trong mộng tưởng về cái đẹp toàn bích, toàn diện không bao lâu, thì anh đã lập tức vỡ mộng ngay sau đó. Bao nhiêu những cái triết lý về nghệ thuật, về cái đẹp của Phùng chẳng đủ sức để chống lại sự thật nghiệt đang xé toang cái cảnh “đắt” trời cho trước mắt. Từ một trong những con thuyền bước xuống một người đàn ông thô lỗ và một người đàn bà khốn khổ. Cảnh người đàn ông dùng chiếc thắt lưng quất vào tấm lưng người đàn bà, vừa đánh vừa nghiến răng chửi rủa đầy căm hận “Mày chết đi cho ông nhờ. Chúng mày chết hết đi cho ông nhờ”, còn người đàn bà thì chỉ im lặng chịu đựng trận đòn đang giáng xuống mà không hề chống cự. 

Cảnh tượng kinh hoàng ấy khiến Phùng, một con người luôn nghĩ về cuộc sống êm đẹp, hạnh phúc sau ngày hòa bình lập lại phải sửng sốt, bàng hoàng, trong một lúc anh cứ “đứng há mồm ra mà nhìn”. Bởi lẽ anh không biết phải đối diện với cái cảnh tượng bạo lực ấy như thế nào. Phùng bất ngờ, bối rối trước những gì đang diễn ra, tuy nhiên, chỉ qua một vài phút anh đã trấn tĩnh lại, với tấm lòng và trái tim của một người lính đã chinh chiến bao năm để giải phóng, đất nước, giải phóng con người thì cảnh tượng trước mắt khiến anh căm giận. Phùng vứt chiếc máy ảnh xuống đất, cởi bỏ dáng vẻ của người nghệ sĩ, trở về với vai trò của một con người mà chạy nhào tới để căn ngăn cảnh bạo lực, bảo vệ người đàn bà khốn khổ. 

Hai bức tranh một sáng một tối mà anh được chứng kiến đã khiến lòng Phùng nghĩ về những câu chuyện cổ tích đầy quái đản, ở đấy người ta vừa được bước lên thiên đường hạnh phúc, thì chỉ một lúc sau lại bị dìm xuống dưới địa ngục sâu thẳm. Cuối cùng tất cả tan biến như một giấc mộng, khiến người ta không khỏi trăn trở, thổn thức. Để giúp người đàn bà thoát khỏi cuộc sống như địa ngục với người chồng vũ phu, tàn nhẫn, Phùng đã quyết định ở lại vài ngày dù công việc đã hoàn thành.

Tại tòa án huyện Phùng có cơ hội nghe về câu chuyện đời của người đàn bà làng chài, biết được hoàn cảnh khốn khổ của chị, cả Phùng và Đẩu đều hết sức bức xúc, ra sứ khuyên giải người đàn bà ly hôn với chồng. Phùng đã nghĩ rằng chỉ có cách này mới có thể cứu cuộc đời người đàn bà thoát khỏi cái vũng lầy hôn nhân đáng chết ấy, thế nhưng có lẽ anh đã nhầm, hoặc anh không hiểu hết về cái câu chuyện mà anh đang đối mặt. Khi nghe người đàn bà van xin để không phải bỏ chồng, anh bỗng thấy “căn phòng ngủ lộng gió biển của Đẩu dường như bị hút hết không khí, trở nên ngột ngạt quá”, anh buộc phải xuất hiện để giải quyết cái sự ngột ngạt đang chèn ép nơi trái tim của mình. Sở dĩ người nghệ sĩ thấy thế bởi lẽ anh chẳng thể hiểu được căn nguyên tại sao người đàn bà kia lại sống chết không chịu bỏ lão chồng vũ phu, anh cảm thấy “không thể nào hiểu được”. Anh không chấp nhận nổi cái sự vô lý đang xảy ra trước mắt và anh cần một cái công bằng dành cho người phụ nữ khốn khổ ngoài kia, giải thoát chị khỏi cảnh cam chịu, đớn đau

Nhưng rồi nỗi khó hiểu ấy cũng được dẹp yên bằng những lời bộc bạch của người phụ nữ khốn khổ, chị ta không chịu bỏ chồng vì chị muốn các con có một gia đình hoàn chỉnh, chị cũng hiểu một con thuyền trên biển không thể thiếu đi bàn tay chèo lái của người đàn ông. Cuối cùng là vì chị nhớ ơn nghĩa của người đàn ông đã cứu vớt cuộc đời chị thời trẻ, chị vẫn nhớ có những lúc gia đình êm ấm thuận hòa, nhớ những ngày xưa đã từng có lúc chồng chị hiền hòa. Chị thông cảm cho chồng mình, giá mà chị đẻ ít đi, giá như cái thuyền rộng hơn, giá như cuộc sống đỡ vất vả hơn chút thì chồng chị cũng chẳng đâm ra cục tính, độc ác đến vậy. Tất cả cũng chỉ tại hoàn cảnh đẩy đưa, và chồng chị có lẽ cũng đang mang trong mình nỗi đau, sự bất lực mà không ai hiểu thấu. 

Trước những tâm sự ấy của người đàn bà, dường như cả Phùng và Đẩu đều vỡ ra trong lòng một thứ gì đó rất mới. Phùng trở lại phố thị với tấm ảnh mà anh dày công lựa chọn, tuy chỉ là tấm ảnh đen trắng, thế nhưng mỗi khi nhìn vào nó anh vẫn thấy hiện lên cái hồng hồng của buổi sớm ban mai hôm ấy, bước ra từ trong ấy là dáng vóc cao lớn, lam lũ của người đàn bà làng chài đang bước đi những bước chậm rãi, hòa lẫn vào đám đông. Có thể thấy rằng dù câu chuyện đã đi qua rất lâu, Phùng trở về với cuộc sống của mình, thế nhưng anh vẫn không thôi trăn trở về câu chuyện của người đàn bà làng chài

Nếu như ban đầu Phùng luôn nhìn nhận cuộc sống ở một khía cạnh, bằng con mắt giản đơn, một chiều, chủ nghĩa “nghệ thuật vị nghệ thuật”. Thì sau cuộc gặp gỡ với người đàn bà làng chài, trong tâm hồn Phùng bỗng nảy nở nhiều triết lý sống mới mẻ, ấy là trong nghịch lý luôn tồn tại những cái có lý và con người. Những bi kịch, những nỗi đau âm thầm vẫn đang ẩn chứa đằng sau lớp vỏ đẹp đẽ, tuyệt mỹ tuyệt diệu mà nếu như không có cái nhìn đa diện nhiều chiều, không thực sự bước chân vào đời sống và tâm hồn của mỗi kiếp người đang khốn khổ, người nghệ sĩ sẽ chẳng bao giờ nhận ra được. Và quan trọng nhất với người nghệ sĩ là thấm nhuần tư tưởng “nghệ thuật vị nhân sinh”, cái đẹp phải là cái khởi nguồn từ cuộc sống, mà người nghệ sĩ cần phải đào, tìm kỹ để khai thác cho mình những hạt châu quý giá, chứ không phải tự ngộ nhận những cảnh mơ hồ, rụng rơi ngoài vũ trụ làm đại diện cái vẻ đẹp toàn bích vô ngần và cho nó là đạo đức. Đồng thời bản thân Phùng cũng hiểu được một điều rằng, chiến tranh qua đi, đất nước được giải phóng, ấy thế nhưng vẫn còn những con người đang bị mắc kẹt lại bởi cái đói nghèo, lạc hậu, vẫn chưa được tự do hoàn toàn. Nỗi khổ sở của họ không thể chỉ dùng pháp luật và sự công bằng để giải quyết mà còn cần một cách thức khác, dù rằng cách thức còn đang mơ hồ trong tâm hồn Phùng, khiến anh mãi trăn trở, day dứt về sau, một cảm giác bất lực, băn khoăn,…

Nhân vật Phùng trong tác phẩm chính là đại diện cho góc nhìn của Nguyễn Minh Châu, cũng như quan niệm của tác giả về làm nghệ thuật, mà quan điểm ấy có thể được gói gọn trong mấy lời sau của nhà văn Nam Cao rằng “Chao ôi, nghệ thuật không cần phải là ánh trăng lừa dối, không nên là ánh trăng lừa dối; nghệ thuật chỉ có thể là tiếng kêu đau khổ kia, thoát ra từ những kiếp lầm than…. Và người nghệ sĩ dẫu yêu mến cái đẹp cũng phải chấp nhận cảnh “Ngọc lành có vết, việc đời đa đoan”, để từ đó có cái nhìn chân thực, đa diện, nhiều chiều khai thác được những cái đẹp từ cuộc sống đời thường, thậm chí là cả từ trong những cái có vẻ vô lý, trái ngang nhất. Nghệ thuật ấy mới đáng là thứ được trân trọng tôn vinh, thế nghệ thuật vị nhân sinh, vì con người mà lên tiếng.
 

5. Bài văn Phân tích nhân vật Phùng trong Chiếc thuyền ngoài xa, mẫu số 5 (Chuẩn)

Nguyễn Minh Châu là  “người mở đường tinh anh và tài năng nhất” của nền văn học Việt Nam giai đoạn đổi mới. Những tác phẩm của ông đều là những câu chuyện nhẹ nhàng nhưng thấm đẫm những triết lý, một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất có thể kể đến Chiếc thuyền ngoài xa. Truyện ngắn được sáng tác năm 1987 kể về chuyến đi thực tế của nghệ sĩ nhiếp ảnh – Phùng, người đi kiếm tìm cái đẹp hoàn mỹ nhưng lại vô tình thấy được những góc khuất xù xì của cuộc đời. 

Chiếc thuyền ngoài xa mang đậm phong cách tự sự -triết lý của Nguyễn Minh Châu. Câu chuyện ra đời khi đất nước ta đang bước vào thời kì đổi mới, cuộc sống kinh tế mới còn nhiều khó khăn và tồn tại nhiều vấn đề khiến con người ta phải trăn trở, suy nghĩ.

Phùng là một người nghệ sĩ nhiếp ảnh có trách nhiệm với công việc. Để có được tấm ảnh đẹp về cảnh biển, Phùng đã trở về bãi biển miền Trung- nơi anh từng cầm súng chiến đấu. Sau nhiều ngày phục kích trên bãi biển, cuối cùng Phùng cũng đã bắt gặp được khoảnh khắc trời cho, đó cảnh bãi biển trong màu hồng hồng của nắng sớm. Đứng trước khung cảnh tuyệt mỹ ấy, Phùng chợt thấy rung động, chợt thấy “bối rối”, bởi “suốt một đời cầm máy ảnh chưa bao giờ” anh thấy một khung cảnh đẹp đẽ đến như thế. Cái đẹp ấy khiến anh phải “bối rối, trong trái tim như có cái gì bóp nghẹt vào”. Cái đẹp ấy soi tỏ tâm hồn ảnh, thanh lọc tâm hồn của anh. Và trong một phút rung động của tâm hồn, Phùng tưởng như mình đã khám phá ra cái chân lý của nghệ thuật, của cái đẹp chính là đạo đức, là thứ giúp con người thanh lọc tâm hồn. Phải là một người nghệ sĩ có trách nhiệm, có “tâm” thì Phùng mới có thể phát hiện và ghi lại một cảnh đẹp đơn giản mà toàn bích đến vậy.

Phùng không chỉ là người nghệ sĩ say mê cái đẹp mà anh còn là người nghệ sĩ luôn trăn trở với đời, với những số phận con người. Khi đang đắm mình trong sáng tạo nghệ thuật, Phùng đã chứng kiến một nghịch lí cuộc đời. Từ một trong những con thuyền bước ra một người đàn ông thô lỗ, bạo tàn và một người đàn khắc khổ, cam chịu. Người đàn ông liên tục dùng chiếc thắt lưng đánh tới tấp lên người đàn bà khốn khổ cùng lời nguyền rủa độc địa: “Mày chết đi cho ông nhờ. Chúng mày chết hết đi cho ông nhờ!”. Hành động ấy đã khiến Phùng “kinh ngạc hết mức”, anh chỉ biết “đứng há mồm ra nhìn”. 

Sau vài giây kinh ngạc, Phùng “vứt chiếc máy ảnh xuống đất chạy nhào tới” để can ngăn. Lúc này Phùng đã bỏ qua công việc, đam mê của một người nghệ sĩ để hành động như một con người: ngăn chặn hành động bạo tàn, bảo vệ người đàn và bất hạnh. Để giúp đỡ người đàn bà thoát khỏi cuộc sống như địa ngục trần gian “ba ngày một trận nhẹ, năm ngày một trận nặng”, Phùng đã quyết định ở lại vài ngày để cùng Đẩu giúp người đàn bà, dù anh đã làm xong nhiệm vụ được giao.

Bài văn Phân tích nhân vật Phùng trong Chiếc thuyền ngoài xa đầy đủ, chi tiết

Tại tòa án huyện, thái độ và hành động của người đàn bà khiến Phùng không sao hiểu được. Phải sống trong cuộc sống như địa ngục, thế nhưng khi được giúp đỡ bỏ đi người chồng vũ phu thì chị ta lại quỳ lạy van xin “quý tòa bắt tội con cũng được, phạt tù cũng được, đừng bắt con bỏ nó …”. Phùng lặng người đi, cảm tưởng “gian phòng ngủ lộng gió biển của Đẩu tự nhiên bị hút hết không khí, trở nên ngột ngạt quá”. Thế nhưng sau khi nghe xong câu chuyện của người đàn bà Phùng hiểu ra tất cả, hiểu được những góc khuất trong gia đình người hàng chài, hiểu được tấm lòng người đàn bà và cả cuộc sống của những người lao động trên biển cần có đàn ông trên thuyền để gánh vác. 

Sau câu chuyện của người đàn bà, Phùng nhận ra rằng đằng sau cái cuộc sống không hề đẹp đẽ như vẻ bề ngoài của nó, bên trong vẻ đẹp tưởng chừng như tuyệt mĩ ấy vẫn tồn tại những bất công, nghịch lí, đau khổ. Phùng đã chiêm nghiệm và rút ra những bài học sâu sắc về cách nhìn cũng như trách nhiệm của người nghệ sĩ. Người nghệ sĩ chân chính cần hòa mình vào với cuộc sống, cần có cái nhìn toàn diện, đa chiều để thấy được cả những vẻ đẹp và những góc khuất xù xì của cuộc sống ấy. Không thể nhìn cuộc đời như nhìn chiếc thuyền ở ngoài xa.

Bức ảnh cảnh biển mà nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng chụp năm ấy được nhiều người yêu nghệ thuật trưng bày trong nhà. Thế nhưng, nhiều năm sau mỗi lần Phùng nhìn lại, đều thấy ở giữa tấm ảnh đó là hình ảnh “người đàn bà đang bước ra khỏi tấm ảnh, đó là một người đàn bà vùng biển cao lớn với những đường nét thô kệch ….hòa lẫn vào đám đông”. Người đàn bà năm ấy có thoát khỏi những trận đòn roi, có “lên bờ” mà sống, có thoát khỏi cái nghèo đang đeo bám hay không thì Phùng không biết. Đây là nỗi niềm trăn trở của người nghệ sĩ trước cuộc sống, là niềm băn khoăn về cuộc đời còn chưa được giải đáp.

Thông qua nhân vật Phùng, tác giả Nguyễn Minh Châu muốn gửi gắm những quan niệm, những trăn trở về cuộc đời, bộc lộ tấm lòng thương cảm trước số phận người lao động, đồng thời trân trọng vẻ đẹp tâm hồn của họ. Chiếc thuyền ngoài xa tiêu biểu cho những sách tác nghệ thuật mang đậm phong cách tự sự triết lý của Nguyễn Minh Châu.

Mô tả cuối bài: Đất nước Việt Nam ta đã ngày càng phát triển. Giặc đói, giặc dốt cũng dần được xóa bỏ. Tuy nhiên, đâu đó, những cảnh bạo lực gia đình, cái nghèo, cái đói vẫn còn len lỏi. Vậy nên giá trị của tác phẩm Chiếc thuyền ngoài ra vẫn luôn còn đó khiến ta phải trăn trở. Các bài viết khác nhứ Phân tích tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa, Phân tích nhân vật người đàn bà hàng chài trong Chiếc thuyền ngoài xa sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn giá trị to lớn của tác phẩm này!

 

6. Phân tích nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng trong Chiếc thuyền ngoài xa, mẫu số 6:

Trong thể loại văn xuôi viết về người dân Việt Nam trước năm 1945 có rất nhiều tác phẩm để đời. Với cuộc sống cùng cực dưới ách thống trị của bọn chúa đất ở miền núi, chúng ta có “Vợ chồng A Phủ”, hay chủ nghĩa anh hùng đậm chất sử thi – “Rừng Xà nu”… Nhưng sau đó, năm 1986, xã hội có sự thay đổi, nước ta xóa bỏ bao cấp, chuyển sang nền kinh tế thị trường vì thế văn học cũng có bước chuyển mình. Đề tài thế sự và đạo đưc được các nhà văn xoáy sâu vào khai thác. Và “Chiếc thuyền ngoài xa” là một tác phẩm tiêu biểu cho thời kỳ ấy.

Được coi là “người mở đường tinh anh và tài năng nhất”( Nguyên Hồng), Nguyễn Minh Châu- cây bút tiên phong của văn học Việt nam thời kỳ đổi mới đã có nhiều tác phẩm ấn tượng. Một trong những tác phẩm thành công của ông là “Chiếc thuyền ngoài xa”. Truyện ngắn được sáng tác năm 1983 đến năm 1987 in trong truyện ngắn cùng tên. Truyện ngắn tiêu biểu cho cảm hứng đời tư thế sự, tiêu biểu cho xu hướng chung của văn học thời kì đổi mới. truyện ngắn có một tình huống truyện hết sức độc đáo. Tình huống ấy được thể hiện qua nhãn quan của nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng. Nhân vật này được coi là nhân vật thể hiện triết lý cũng như quan điểm của tác giả, là phương tiện để tác giả mang suy nghĩ của mình đưa đến cho người đọc.

Tình huống truyện trong tác phẩm là tình huống nhận thức, một tình huống bất ngờ và đầy nghịch lý. Tình huống nhận thức này là được dành cho nhân vật Phùng. Phùng là nghệ sĩ nhiếp ảnh, theo yêu cầu của trưởng phòng, anh tới một vùng biển từng là chiến trường xưa của anh để chụp những bức ảnh cho tấm lịch nghệ thuật thuyền và biển. Tại đây anh đã nhận thức được nhiều điều. Cảm xúc của nhân vật này qua những phát hiện của mình đã thể hiện nội tâm cũng như suy nghĩ của anh, giúp người đọc cảm nhận vẻ đẹp nơi con người này.

Trước hết, anh là người có tâm hồn nghệ sĩ.Sau mấy buổi sáng “phục kích”, anh đã chụp được “cảnh đắt trời cho”. Đó là cảnh ban mai vùng ven biển, với “mũi thuyền in một nét mơ hồ lòe nhòe vào bầu sương mù trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào”. Với tâm hồn nghệ sĩ của mình, anh đắm say, ca tụng cảnh đẹp như “bức tranh mực tàu của danh họa thời cổ”. Rồi anh cảm thấy tràn ngập niềm hạnh phúc”bối rối, tái tim như có gì đó bóp thắt vào”. Anh thấy được cái khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn, cảm nhận được chân- thiện-mĩ của cuộc đời. Anh cảm thấy tâm hồn mình như được thanh lọc, trở nên trong trẻo và thanh khiết. Từ đó, anh nhận thức “bản thân cái đẹp là đạo đức”. Bằng con mắt và tâm hồn nghệ sĩ của mình, anh đã đưa đến cho người đọc một quan niệm về cái đẹp. Đó chính là cái đẹp là phải có tác dụng thanh lọc tâm hồn, hướng con người đến cái hoàn mĩ.

Không chỉ là người có tâm hồn nghệ sĩ, nhân vật Phùng còn là một người tốt bụng, có lòng đồng cảm với mọi người, mang những đức tính của một người chiến sĩ. Điều này được thể hiện qua phát hiện thứ hai của anh. Từ chiếc thuyền đẹp như ngư phủ kia, bước ra một cặp vợ chồng: người đàn bà xấu xí mỏi mệt, người đàn ông thô kệch dữ dằn. Họ là những con người hiện thân cho sự lam lũ, nhọc nhằn, nghèo khó của người dân hàng chài. Sẽ không có gì nếu cảnh tượng nghiệt ngã này không xảy ra trước mắt anh. Người chồng đánh đạp vợ một cách dã man, vừa đánh vừa chửi “mày chết đi cho ông nhờ”, “chúng mày chết đi cho ông nhờ”. Người vợ thì cam chịu trận đòn, không hề phản kháng lại. Đứa con thương mẹ, xông vào đánh lại bố thì bị ăn hai cái tát. Một cảnh bạo lực gia đình diễn ra ngay trước mắt Phùng. Mặc dù đã chứng kiến biết bao cảnh đau thương trên chiến trường nhưng anh vẫn không khỏi kinh ngạc trước sự việc này. Nó hoàn toàn trái ngược với cảnh đẹp thơ mộng nơi đây. Với anh- một người đã trải qua bao nhiêu khó khăn, vượt qua thời kì khó khăn của chiến tranh, anh không thể để cảnh bạo hành này tiếp tục diễn ra. Anh đã nói chuyện này với chánh án Đẩu- bạn của anh. Anh mong muốn mình có thể giúp gì được cho người đàn bà nghèo khổ kia. Quả là một người chính nghĩa. Anh luôn đứng về lẽ phải, muốn bảo vệ lẽ phải và phê phán tố giác những điều xấu, điều ác.

Ngoài ra, nhân vật Phùng còn là người chịu thay đổi suy nghĩ cho phù hợp với hoàn cảnh, không bảo thủ, chấp nhận những cái sai của mình. Ngay từ ban đầu, khi chụp được “cảnh đắt trời cho”, anh đã cho rằng cái đẹp là đạo đức, có tác dụng thanh lọc tâm hồn con người. Nhưng khi chứng kiến cảnh bạo hành bên chiếc xe tăng hỏng cùng với những tâm sự của người đàn bà hàng chài, anh đã nhận ra những điều mới. Anh nhận thức được là phải nhìn nhận mọi việc một cách toàn diện Triết lý mà Phùng nhận ra cũng chính là thông điệp mà nhà văn muốn gửi gắm. Nghệ thuật không chỉ bắt nguồn từ cuộc sống mà phải gắn liền với cuộc sống.

Nhân vật Phùng là nhân vật không thể thiếu trong tác phẩm này của Nguyễn Minh Châu. Anh vừa là nhân vật tạo tình huống, vừa là nhân vật gắn kết các sự kiện truyện với nhau, thể hiện thông điệp mà tác phẩm muốn gửi gắm. Là một người có tâm hồn chiến sĩ và nghệ sĩ, Phùng đã để lại nhiều ấn tượng tốt trong lòng người đọc.

 

7. Phân tích nhân vật Phùng trong Chiếc thuyền ngoài xa, mẫu số 7:

Nguyễn Minh Châu là nhà văn mở đường tài năng và tinh anh nhất của văn học ta hiện nay. Ông đã đi sâu khám phá sự thật đời sống ở bình diện đạo đức thế sự. Tâm điểm những khám phá nghệ thụât của ông là con người trong cuộc mưu sinh, trong hành trình nhọc nhằn kiếm tiền hạnh phúc và hoàn thiện nhân cách. Chiếc thuyền ngoài xa là một trong những sáng tác tiêu biểu của ông. Truyện đã xây dựng thành công hình tượng nhân vật Phùng, một nghệ sĩ khao khát khám phá, sáng tạo ra cái đẹp, người luôn lo lắng, trăn trở, suy tư về nhân cách và đời sống con người.

Truyện Chiếc thuyền ngoài xa in đậm phong cách tự sự – triết lí của Nguyễn Minh Châu, rất tiêu biểu cho hướng tiếp cận đời sống từ góc độ thế sự của nhà văn ở giai đoạn sáng tác thứ hai. Truyện ra đời trong hoàn cảnh đất nước ta đang dần đổi mới, cuộc sống kinh tế có nhiều mặt trái, nhiều tồn tại khiến người ta phải băn khoăn. Truyện ngắn lúc đầu được in trong tập Bến quê (1985), sau được nhà văn lấy làm tên chung cho một tuyển tập truyện ngắn (in năm 1987).

Để có thể xuất bản một bộ lịch nghệ thuật về thuyền và biển thật ưng ý, trưởng phòng đề nghị nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng đi thực tế chụp bổ sung một bức ảnh với cảnh biển buổi sáng có sương mù. Phùng đi tới một vùng biển từng là chiến trường cũ của anh thời chống Mĩ. Sau gần một tuần lễ suy nghĩ, tìm kiếm, Phùng đã chụp được một bức ảnh thật đẹp và toàn bích. Nhưng chính từ chiếc thuyền ngoài xa thật đẹp ấy lại bước xuống một đôi vợ chồng hàng chài, lão đàn ông thẳng tay quật vợ chỉ để giải toả nỗi uất ức, buồn khổ của mình. Thằng Phác, con lão che chở người mẹ đáng thương. Ba hôm sau, Phùng lại chứng kiến cảnh lão đàn ông đánh vợ, cô chị gái tước đoạt con dao găm mà thằng em trai định dùng làm vũ khí để bảo vệ mẹ. Phùng xông ra buộc lão phải chấm dứt hành động độc ác. Lão đàn ông đánh trả, Phùng bị thương, anh được đưa về trạm y tế của toà án huyện. Ở đây, anh đã nghe câu chuyện của người đàn bà hàng chài với bao cảm thông và ngỡ ngàng, ngạc nhiên. Anh hiểu:không thể đơn giản và sơ lược khi nhìn nhận mọi hiện tượng của cuộc đời.

Từ câu chuyện về một bức tranh nghệ thuật và sự thật cuộc đời đằng sau bức ảnh, truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa” mang đến một bài học đúng đắn về cách nhìn nhận cuộc sống và con người: một cách nhìn đa diện, nhiều chiều, phát hiện ra bản chất thật sau vẻ đẹp bên ngoài của hiện tượng.

Những bài văn Phân tích nhân vật Phùng trong Chiếc thuyền ngoài xa hay nhất

Phùng trong truyện vừa là nhân vật chính đồng thời lại là người kể chuyện. Mọi diễn biến của tác phẩm đều được soi chiếu qua lời kể và suy nghĩ của anh. Trong tác phẩm, Phùng đã có những phát hiện quan trọng về cuộc sống và nghệ thuật.

Trước hết là nhận thức của Phùng về cái đẹp của nghệ thuật. Phùng đang đứng trước cảnh biển sớm khi mặt trời mới thức dậy qua đám mây ánh hồng.Phùng bộc lộ rung động trước ” Một cảnh đắt trời cho” mà ” suốt đời cầm máy chưa bao giờ thấy”. Nó đẹp ” như bức tranh mực tàu của một danh hoạ thời cổ” Cảnh đó được nhìn từ xa nên ” Mũi thuyền in một nét mơ hồ loè nhoè vào bầu sương mù trắng như sữa có pha chút hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào”. Tất cả khung cảnh ấy nhìn qua đôi mắt của người nghệ sĩ.Anh khẳng định ” toàn bộ khung cảnh từ đường nét đến ánh sáng đều hài hoà và đẹp,một vẻ đẹp thực đơn giản và toàn bích”.Phùng thực sự rung động ” Đứng trước nó tôi trở nên bối rối.Trong trái tim như có cái gì bóp thắt vào” và ” phát hiện ra khoảnh khắc trắng ngần của tâm hồn”. Phùng là một nghệ sĩ trên đường săn tìm cái đẹp.Anh thực sự biết quan sát lựa chọn cái đẹp của thiên nhiên,cảnh vật,con người.Sự rung động của người nghệ sĩ đã đến đúng lúc.Sự rung động thực sự khi đứng trước cái đẹp.Cái đẹp tự nhiên ” đắt giá”, “trời cho”,mới thực sự làm rung động lòng người. Từ đây, ta thấy người nghệ sĩ phải là người phát hiện và mang cái đẹp đến cho đời. Phùng còn nhận ra trong suy nghĩ của mình ” chẳng biết ai đó lần đầu phát hiện ra bản thân cái đẹp là đạo đức”.Đó là cái đẹp phải kết hợp với cái tâm,cái tài kết hợp với cái thiện.

Nhận thức thứ 2 của Phùng là về bạo lực gia đình. Từ chiếc thuyền đẹp như mơ, Phùng thấy bước ra một đôi vợ chồng làng chài mệt mỏi, xấu xí, thô kệch.. ” Người đàn bà đứng lại, đưa cặp mắt nhìn xuống chân”. ” Lão đàn ông lập tức trở nên hùng hổ,mặt đỏ gay,lão rút trong người ra một chiếc thắt lưng của lính nguỵ ngày xưa, chẳng nói chẳng rằng lão trút cơn giận như lửa cháy, dùng cái thắt lưng quật tới tấp lên lưng người đàn bà, lão vừa đánh vừa thở hồng hộc, hai hàm răng ngiến vào nhau ken két.Cứ mỗi nhát quất xuống lão lại nguyền rủa bằng cái giọng rên rỉ đau đớn ” Mày chết đi cho ông nhờ.Chúng mày chết đi cho ông nhờ”. ” Người đàn bà có vẻ cam chịu nhẫn nhục không hề kêu một tiếng,không chống trả,cũng không tìm cách trốn chạy. Bạo lực trong gia đình thuyền chài ấy diễn ra thường xuyên ” Ba ngày một trận nhẹ,năm ngày một trận nặng”. Bạo lực gia đình là vấn đề tồn tại trong xã hội.Bước sang thế kỉ XXI chúng ta vẫn chưa dứt điểm được.ở đâu có bạo lực gia đình thì nạn nhân của nó là người vợ,người mẹ và những đứa con tội nghiệp.Bạo lực là dấu hiệu của sự đau khổ,rạn nứt của hạnh phúc gia đình.Nó làm tổn thương bao mối quan hệ của đời sống tình cảm con người

Bạo lực gia đình lại diễn ra ngay sau chiếc xe dò phá mìn của mĩ trên bãi cát.Phải chăng cuộc chiến đầu giành độc lập tự do ta đã giải quyết được trọn vẹn,mang lại niềm vui cho mọi người. Nhưng sau khi miền Nam hoàn toàn giải phóng còn biết bao vấn đề đặt ra: Đói kém,bệnh tật,bạo lực gia đình …

Từ sự thật phũ phàng trên bãi biển về chiếc thuyền đánh ca đẹp như mơ, nghệ sĩ Phùng đã dần dần vỡ ra bao điều về cuộc sống của những người dân chài lưới. Biết bao cảnh đời cứ phơi bày ra trước mắt: Một người đàn bà trạc ngoài bốn mươi, cao lớn với những đường nét thô kệch. Mụ rỗ mặt. Khuôn mặt mệt mỏi sau một đêm thức trắng kéo lưới, tái ngắt và dường như đang buồn ngủ. Người đàn ông đi sau. Tấm lưng rộng và cong như một con thuyền. Mái tóc tổ quạ.Lão đi chân chữ bát,hàng lông mày cháy nắng rủ xuống hai con mắt đầy vẻ độc dữ. Cặp vợ chồng làng chài là nạn nhân của cái nghèo khổ, vất vả lao động cật lực mà vẫn ngặt nghèo vì miếng cơm manh áo vì đông con. Người đàn bà thú nhận: ” giá tôi đẻ ít và chúng tôi sắm được cái thuyền rộng hơn”.Thì ra đẻ nhiều,thuyền nào cũng từ mười đến hơn mười đứa.Đây là nguyên nhân của sự đói nghèo. Rồi thiên tai, trời làm động biển ” vợ chồng con cái phải ăn xương rồng chấm muối” Cái lí ở đời ” ông trời sinh ra người đàn bà là để đẻ con và nuôi con cho đến khi khôn lớn,cho nên phải gánh lấy cái khổ.Đàn bà ở thuyền chúng tôi phải sống cho con chứ không thể sống như mình trên đất được”. Do con người, do thiên tai do cái lẽ ở đời đã ăn sâu,bám bám rễ hàng ngàn đời nay mà người đàn bà phải chịu đau khổ.Người đàn ông vì vất vả cực nhọc,không biết đổ cái bực tức, uất ức vào đâu, chỉ còn biết trút lên người vợ.

Cậu bé Phác thương mẹ nhưng hành động liều lĩnh, thiếu suy nghĩ. Nó chỉ nghĩ thương mẹ bị đánh mà sẵn sàng bỏ quên tình phụ tử. Xét cho cùng, Phác cũng là nạn nhân của bạo lực gia đình. Cứ xem cử chỉ của nó thì thấy: ” Cái thằng nhỏ lặng lẽ đưa mấy ngón tay khẽ sờ lên khuôn mặt người mẹ như muốn lau đi những giọt nước mắt”. Hành động nhất thời của Phác ” Như viên đạn” bắn vào người bố và lúc này ” đang xuyên qua tâm hồn” người mẹ.Tình cảnh thật đau lòng. Làm thế nào để xoá đi những chuyện đau lòng trong gia đình này.

Phùng còn có nhận thức về cách giải quyết tấn bi kịch gia đình. Cách giải quyết của chánh án toà án huyện là: Gọi người đàn bà tới cơ quan và nói bằng giọng giận dữ: ” Chị không sống nổi với lão vũ phu ấy đâu” Cách giải quyết này tuy đứng về phía người đàn bà nhưng thiếu thực tế. Đáng lẽ phải tìm hiểu nguyên nhân, phân tích cụ thể, nắm bắt yêu cầu nguyện vọng. Cách giải quyết này thực sự chưa ổn. Không thể áp dụng lí thuyết sách vở mà phải căn cứ vào thực tế đời sống. Cách gợi ý của Đâủ làm cho căn phòng ” lồng lộng gió biển tự nhiên bị hút hết không khí trở nên ngột ngạt”. Cảm giác của Phùng thấy như vậy. Pháp luật phải gắn liền với đạo đức, không thể áp dụng tuỳ tiện. Giải quyết li hôn càng làm cho gia đình rạn nứt và tan vỡ. Những đứa con rồi sẽ ra sao? Những người làm ăn lam lũ khó nhọc ra khơi vào lộng cần phải có bàn tay của người đàn ông. Người đàn ông là trụ cột trong nhà.

Cuối truyện Đẩu đi gặp người đàn ông. Phùng đi gặp thằng Phác. Kết quả như thế nào, tác giả còn bỏ ngỏ. Chỉ biết bức ảnh anh chụp có chiếc thuyền lưới vó và suy nghĩ của Phùng ” bao giờ tôi cũng thấy người đàn bà ấy đang bước ra khỏi tấm ảnh,đó là người đàn bà vùng biển cao lớn với đường nét thô kệch,tấm lưng áo bạc phếch có miếng vá,nửa thân dưới ướt sũng,khuôn mặt rỗ đã nhợt trắng vì kéo lưới suốt đêm”.Phải chăng đây là sự trăn trở trước cuộc sống còn nhiều điều khó khăn, vất vả của người làm nghệ thuật. Đó là mối quan hệ giữa văn chương với cuộc đời.

Truyện Chiếc thuyền ngoài xa qua những phát hiện của Phùng về vẻ đẹp của thiên nhiên, về sự thật cay đắng, đầy bi kịch, nghèo khổ của những con người lao động bằng nghề chài lưới, đã bộc lộ những lo lắng, trăn trở của nhà văn về nhân cách, đời sống con người, bộc lộ lòng thương cảm, trắc ẩn, trân trọng những vẻ đẹp trong tâm hồn người dân lao động. Truyện đậm chất tự sự, triết lý, tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật của Nguyễn Minh Châu.
 

8. Phân tích nhân vật Phùng trong Chiếc thuyền ngoài xa, mẫu số 8:

Nguyễn Minh Châu là một nhà văn xuôi nổi tiếng của dân tộc Việt Nam 1945, mỗi tác phẩm của ông đều thể hiện một quan điểm nhân sinh và có triết lý sống sâu sắc. Tác phẩm “Chiếc thuyền ngoài xa” thông qua cái nhìn của nhiếp ảnh Phùng đã xây dựng được một tình huống truyện bất ngờ và chứa đựng nhiều nghịch lý.

Tình huống truyện thông qua cách nhìn nhận của nhân vật nhiếp ảnh gia Phùng. Phùng là một người nghệ sĩ có tâm có tài với nghề theo yêu cầu của cấp trên anh đi công tác vùng biển là chiến trường xưa của mình để chụp những bức ảnh làm lịch.

Chính trong chuyến đi này nhân vật Phùng đã nhận thức được những điều mà trước đây anh chưa nhận thức được. Cảm xúc của nhân vật Phùng thể hiện thông qua cái nhìn của anh về số phận của người đàn bà và những con người lao động nơi đây, thể hiện một cái nhìn nhân văn sâu.

Trước hết, nhân vật Phùng là người có một tâm hồn nghệ sĩ, sau buổi sáng anh đã chụp một bức tranh vô cùng đẹp đẽ, thể hiện cảnh đắt trời cho, một tác phẩm nghệ thuật mà Phùng tìm kiếm đã lâu. Hình ảnh nắng ban mai, với chiếc thuyền in một nét mơ hồ, bầu trời sương mù trắng pha chút hồng hồng do mặt trời chiếu vào, thật sự là một bức ảnh tuyệt vời.

Với tâm hồn nghệ sĩ của mình, Phùng cảm nhận được bức tranh kia tựa danh họa thời cổ, rồi anh cũng cảm thấy niềm hạnh phúc ngập tràn, bối rối, trái tim như có một ai đó thắt chặt vào. Phùng thấy được cái khoảnh khắc trong tâm ngần của tâm hồn và cảm nhận được sự chân thiện mỹ của bức tranh toát ra. Anh thấy trong tâm hồn mình được thanh lọc, trở nên tinh khiết và trong trẻo vô cùng.

Từ đó, anh nhận thức được rằng chính bản thân cái đẹp cũng là điều vô cùng nhân văn là đạo đức. Bằng con mắt và tâm hồn nghệ sĩ của mình, Phùng đã cho người đọc một quan niệm mới về cái đẹp. Đó chính là việc cái đẹp có thể thành lọc tâm hồn của một con người, hướng con người tới những điều hoàn mỹ, tốt đẹp hơn.

Nhân vật Phùng không chỉ là người có tâm hồn nghệ sĩ mà còn là người có tâm hồn vô cùng nhân văn, lương thiện và tốt bụng. Phùng đồng cảm với những số phận con người gặp bất hạnh trong cuộc sống, bởi trong con người anh có đức tính của một người chiến sĩ.

Chính từ bức ảnh đẹp đẽ chiếc thuyền ngoài xa kia, Phùng đã bước ra và gặp một cặp vợ chồng bất hạnh. Một người đàn bà với nửa thân áo dưới ướt sũng do ngâm nước, đôi mắt thâm quần, trũng sâu vì thức đêm, thân hình của người đàn bà thô kệch vạm vỡ như những người đàn bà vùng biển khác.

Một người đàn ông vô cùng dữ tợn luôn miệng chửi bới nhiếc móc vợ, anh ta còn dùng chiếc dây lưng của mình đánh vợ không thương tiếc. Một cuộc sống nhọc nhằn lam lũ xảy ra trước mắt Phùng. Sự cam chịu của người phụ nữ kia khiến Phùng cảm thấy vô cùng tò mò, và thương cảm vô cùng. Họ là những con người lao động, lam lũ nghèo khổ hiện thân của những người dân ven biển của làng chài này. Những cảnh tượng đau lòng cứ liên tục xảy ra trước mắt anh.

Người chồng đạp vợ một cái vô cùng dã man rồi liên tục chửi bới những câu khó nghe”Chúng mày chết đi cho ông nhờ” nhưng, người đàn bà vẫn cam lòng chịu đòn không phản kháng lại, sự nhẫn nhịn chịu đựng đã thành thói quen ăn sâu vào trong tiềm thức, trái tim của người phụ nữ. Đứa con trai lớn của gia đình nhìn thấy bố đánh mẹ tàn nhẫn, có lẽ nó đã phải chứng kiến cảnh này nhiều lần rồi. Nó xông lên can ngăn bố thì bị bố cho ăn mấy cái tát. Một người chiến sĩ như Phùng đã nhìn thấy nhiều cảnh bom rơi, đạn nổ, nhiều sự hy sinh của các đồng đội mình.

Nhưng hôm nay nhìn thấy cảnh tượng bạo hành trong chính người thân ruột thịt của một gia đình trong thời kỳ hòa bình lòng Phùng không khỏi se sắt, trào dâng những cảm xúc nghẹn ngào khó tả.

Nhân vật Phùng là một con người vô cùng tân tiến và theo kịp với xu thế của thời đại anh cũng biết thay đổi mình với hoàn cảnh mới dù đã trải qua những năm tháng chiến tranh, nhưng anh không khư khư giữ lấy nó phải thay đổi mình cho phù hợp hoàn cảnh sống. Nhân vật Phùng đã rất vui mừng khi chụp được bức ảnh vô cùng quý giá, một bức tranh để đời tác phẩm trời cho nhưng khi chứng kiến hoàn cảnh của người đàn bà làng chài những con người sống trên chiếc thuyền đẹp đẽ kia Phùng nhận thức ra một điều còn quan trọng hơn, một triết lý mà toàn diện, mà nhân vật Phùng muốn gửi gắm tới tất cả người đọc.

Đó là mọi việc cần phải nhìn nhận một cách toàn diện thấu đáo. Có những thứ bên ngoài đẹp đẽ nhưng bên trong lại không phải như vậy, chỉ khi chúng ta tới gần với nó, chạm được vào bên trong mới cảm nhận hết được cái đẹp thật sự, cuộc sống thật sự của cái đẹp. Nghệ thuật là những thứ bắt nguồn và gắn liền với cuộc sống của con người. Nghệ thuật như vậy mới đích thực là nghệ thuật.

Nhân vật Phùng trong truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa chính là đại diện góc nhìn của nhà văn Nguyễn Minh Châu, đây là nhân vật không thể thiếu bởi nó giúp cho người đọc đến gần với tác phẩm hơn.

——————-HẾT——————-

Ôn tập về truyện ngắn, bên cạnh Chiếc thuyền ngoài xa, các em có thể củng cố thêm kiến thức về những truyện ngắn đặc sắc khác trong chương trình Ngữ văn lớp 12 qua bài: Chủ nghĩa anh hùng cách mạng trong Những đứa con trong gia đình, Diễn biến tâm trạng của Mị trong “đêm tình mùa xuân” trong Vợ chồng A Phủ, Phân tích hình tượng rừng xà nu, Phân tích tâm trạng nhân vật bà cụ Tứ trong truyện Vợ nhặt. 

Bản quyền bài viết thuộc trường Mầm Non Ánh Dương. Mọi hành vi sao chép đều là gian lận.
Nguồn chia sẻ: Trường Mầm Non Ánh Dương (mamnonanhduongvt.edu.vn)