Cảm nhận vẻ đẹp tâm hồn và nhân cách của Lê Hữu Trác qua đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh

Đề bài: Cảm nhận vẻ đẹp tâm hồn và nhân cách của Lê Hữu Trác qua đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh

This post: Cảm nhận vẻ đẹp tâm hồn và nhân cách của Lê Hữu Trác qua đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh

Cảm nhận vẻ đẹp tâm hồn và nhân cách của Lê Hữu Trác qua đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh

I. Dàn ý Cảm nhận vẻ đẹp tâm hồn và nhân cách của Lê Hữu Trác qua đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh (Chuẩn)

1. Mở bài

– Giới thiệu về Lê Hữu Trác và trích đoạn Vào phủ chúa Trịnh.
– Dẫn dắt vào vấn đề nghị luận: vẻ đẹp tâm hồn và nhân cách của Lê Hữu Trác qua đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh.

2. Thân bài

a. Lê Hữu Trác – một danh y là người giản dị, thanh sạch, coi thường danh lợi:
– Bước vào phủ chúa với lầu son, gác tía, tác giả không bày tỏ sự thán phục mà thể hiện thái độ ngỡ ngàng, coi khinh của mình.
– Ông bộc lộ rõ thái độ phê phán lối sống xa hoa trong phủ qua cách miêu tả quang cảnh nơi phủ chúa một cách đầy tỉ mỉ, chi tiết.
– Khi chữa bệnh cho thế tử Cán, ông cũng đã đấu tranh rất nhiều trước hai sự lựa chọn. Bởi ông sợ công danh trói buộc, không được trở về với cuộc sống ẩn dật, bình yên chốn núi rừng.

b. Lê Hữu Trác – người thầy thuốc tận tâm, tài năng:
– Khi căn bệnh của thế tử rất nhiều người thầy thuốc không tìm ra phương cách, chấp nhận bó tay thì Lê Hữu Trác lại biết rất rõ nguyên căn bệnh.
– Gác lại những suy tính của bản thân, ông làm việc bằng lương tâm với nghề, bằng trách nhiệm của một trung thần với chúa.
– Lê Hữu Trác đã đưa ra phương thuốc hữu hiệu, cách thức chữa trị chính xác nhất để chữa bệnh cho thế tử.
-Tài năng, kinh nghiệm và đức độ của ông trong nghề thầy thuốc được mọi người thán phục, ngay cả vị quan chánh đường cũng phải thốt lên: “Phương thuốc và lập luận của cụ khác chúng ta nhiều.”

3. Kết bài:

Khẳng định vẻ đẹp tài năng và nhân cách của lê Hữu Trác.

II. Bài văn mẫu Cảm nhận vẻ đẹp tâm hồn và nhân cách của Lê Hữu Trác qua đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh

1. Cảm nhận vẻ đẹp tâm hồn và nhân cách của Lê Hữu Trác qua đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh, mẫu 1 (Chuẩn)

Lê Hữu Trác là một trong những danh y tài đức, sống vào thời vua Lê-chúa Trịnh. Không chỉ là một danh y tận tâm, ông còn là một văn với nhiều tác phẩm nổi bật. Tiêu biểu có thể kế đến cuốn “Thượng kinh kí sự” được ra đời vào năm 1782. Qua tác phẩm, một bức tranh sinh động về cuộc sống xa hoa cùng những thế lực, quyền uy trong phủ chúa Trịnh được tái hiện đầy chân thực. “Vào phủ chúa Trịnh” là một trong những trích đoạn hay nhất tác phẩm, qua đó Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác đã thể hiện được vẻ đẹp tâm hồn và nhân cách của mình.

Trước hết, có thể thấy Hữu Trác là một danh y là người giản dị, thanh sạch, coi thường danh lợi. Bước vào phủ chúa với lầu son, gác tía, tác giả không bày tỏ sự thán phục mà thể hiện thái độ ngỡ ngàng trước sự giàu sang, lộng lẫy của nơi đây: “Bước chân đến nơi này mới hay cảnh giàu sang của vua chúa thực khác hẳn người thường.” Ngoài ra, ông cũng bộc lộ rõ thái độ phê phán lối sống xa hoa trong phủ qua cách miêu tả quang cảnh nơi phủ chúa một cách đầy tỉ mỉ, chi tiết. Ngắm cảnh xa hoa đến đâu tác giả miêu tả chi tiết đến đấy, từ trong ra ngoài, từ xa tới gần, tất cả quang cảnh rất mực “thừa thãi” ấy khiến ông phải thốt lên tiếng xuýt xoa đầy ái ngại:

“Quê mùa cung cấm chưa quen
Khác chi ngư phủ đào nguyên thuở nào!”

Trong từng câu văn, ngôn từ, hình ảnh, thậm chí là cả giọng điệu đều toát lên sự giễu cợt, mỉa mai của Lê Hữu Trác đối với “những đứa con tinh thần” đầy mùi vật chất và khoe khoang nơi phủ chúa: “Mâm vàng chén bạc, đồ ăn toàn là của ngon vật lạ, tôi bấy giờ mới biết cái phong vị của nhà đại gia”. Nhìn tất cả những vật chất ấy, tác giả “chỉ dám ngước mắt nhìn rồi lại cúi đầu đi”. Có thể thấy, cuộc sống xa hoa, quyền quý nơi phủ Trịnh không làm Lê Hữu Trác chìm đắm trong u mê, xuýt xoa khen ngợi, thán phục mà càng khiến ông thêm phần khinh khi, buồn nản, hẳn là một người coi thường vật chất, phú quý. Hơn thế nữa, trước khi chữa bệnh cho thế tử Cán, ông cũng đã đấu tranh rất nhiều trước hai sự lựa chọn. Bởi ông sợ công danh trói buộc, không được trở về với cuộc sống ẩn dật, bình yên chốn núi rừng. Có thể thấy chốn “rèm châu, hiên ngọc, bóng mai ánh vào” không dành cho kẻ tâm hồn thanh sạch, cao quý như ông.

Ở Lê Hữu Trác ta còn thấy được sự tận tâm, tài năng của một người thầy thuốc. Khi căn bệnh của thế tử rất nhiều người thầy thuốc không tìm ra phương cách, chấp nhận bó tay thì Lê Hữu Trác lại biết rất rõ nguyên căn bệnh. Trước những trăn trở, nghĩ suy giữa vòng danh lợi trói buộc và cuộc sống thanh bình chốn an yên thì ông đã chọn lòng trung thành, trượng nghĩa. Gác lại những suy tính của bản thân, ông làm việc bằng lương tâm với nghề, bằng trách nhiệm của một trung thần với chúa Điều đó được thể hiện rõ qua việc Lê Hữu Trác đã đưa ra phương thuốc hữu hiệu, cách thức chữa trị chính xác nhất để chữa bệnh cho thế tử .”Tôi thấy thánh thể gầy, mạch lại tế, sác. Thế là âm dương đều bị tổn hại, nay phải dùng thuốc thật bổ để bồi dưỡng tì và thận, cốt giữ cái căn bản tiên thiên và làm nguồn gốc cho cái hậu thiên….”. Tài năng, kinh nghiệm và đức độ của ông trong nghề thầy thuốc được mọi người thán phục, ngay cả vị Quan chánh đường cũng phải thốt lên: “Phương thuốc và lập luận của cụ khác chúng ta nhiều.”

Qua đoạn trích ta thấy được rằng Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác là một người có tâm hồn và nhân cách cao đẹp – yêu tự do, ghét ràng buộc, sống bình dị, xem thường công danh phú quý và tận tâm với nghề. Vẻ đẹp về tâm hồn và nhân cách của danh y Lê Hữu Trác mãi là tấm gương sáng cho bao thế hệ học tập, noi theo.
 

2. Cảm nhận vẻ đẹp tâm hồn và nhân cách của Lê Hữu Trác qua đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh, mẫu 2:

Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác là một nhà y giàu y đức, ông cũng là một nhà thơ, nhà văn lỗi lạc. Trong suốt cuộc đời, ông đã để lại vô vàn những tác phẩm, những cống hiến to lớn cho đất nước, và một trong số đó phải kể đến là cuốn  “Thượng kinh kí sự” được viết năm 1782, là thành quả của chuyến đi đến kinh đô Thăng Long chữa bệnh cho thế tử Trịnh Cán. Qua đoạn trích “Vào phủ chúa Trịnh”, ta thấy được cuộc sống xa hoa của bọn chúa phong kiến và nổi bật hơn hết là tâm hồn, nhân cách sáng ngời của một nhà y có tâm đức không ham tiền tài danh vọng.

Đoạn trích “Vào phủ chúa Trịnh” đã ghi lại chân thực toàn bộ những điều mà ông chính mắt thấy, tai nghe. Khi được tận mắt chứng kiến mọi thứ trong phủ chúa, ông lại không khỏi sững sờ, kinh ngạc bởi các vẻ quyền quý, cao sang. Mọi thứ còn hơn cả lời đồn mà ông đã nghe được ở bên ngoài.

Mở đầu tác phẩm ông đã lấy ngòi bút của mình để phác lại bức tranh rực rỡ ở phủ chúa. Từ ngoài vào trong không biết bao nhiêu kẻ hầu người hạ, những hàng cây um tùm nối đuôi nhau tít tắp, rồi có chỗ lại có những hòn đá hình thù kì lạ, nơi có những chiếc cột được dát vàng. Nghe tác giả kể mà ta như đi lạc vào một thế giới cổ tích nào đó, một thế giới sặc sỡ sắc màu và uy quyền không tưởng. Nhà y được đưa vào trong phủ bằng cửa sau, đi hết hành lang này đến hành lang kia rồi lại qua cửa lớn cửa nhỏ, bắt gặp những cung điện đài các nguy nga đến ngộp thở, đứng trước khung cảnh kiêu sa thế khiến cho ông trầm trồ nhưng cũng chỉ ngẩng đầu lên liếc vài cái rồi lại cúi gằm xuống đất. Dường như ngay từ khi bước chân vào trong phủ ông đã nhận ra đây không phải là thế giới dành cho mình, đó là cuộc sống đối nghịch với thực tại của hàng nghìn hàng vạn con người ngoài kia đang đầu sấp mặt tối chỉ mong có đủ cơm ăn, áo mặc. Có lẽ ông nhận ra đây là cái cao sang bất nhân, bất nghĩa có được bằng cách bóc lột, tước đoạt công sức của người khác.

Và con người nhân đức ấy cũng ngạc nhiên bởi cung cách sinh hoạt của phủ chúa. Trong phủ người hầu kẻ hạ tấp nập, lại thêm bữa ăn đầy sơn hào hải vị, của ngon vật lạ ở trên đời khiến ông ấn tượng không sao quên nổi. Đó là khi ông được mời một bữa cơm trong phủ, dù chỉ là cơm sẻ của quan nhưng với ông nó cũng quá xa xỉ, mâm vàng, chén bạc và mọi thứ tươm tất đến không tưởng. Đây chẳng còn là thế giới của con người mà là một thế giới thần tiên nào đó được tạo ra dành cho chúa trời.

Thật vậy, nhân cách sáng ngời của ông cũng bộc lộ rõ nét khi chuẩn bệnh cho thế tử. Đó là một đứa bé tầm năm, sáu tuổi bị mắc một căn bệnh mà nguyên nhân lại rất đơn giản. Đó là vì không vận động lại được ăn sung mặc sướng lâu ngày dẫn đến hại thân và mang bệnh. Sự phục vụ chu đáo của kẻ hầu người hạ khiến cho nó không phải động tay chân, mắc bệnh lâu ngày mà chưa khỏi khiến sinh khí khô héo, gầy guộc, gân xanh nổi lên khắp người. Chỉ cần nhìn sơ qua thôi, nhà y thông thái ấy cũng đã có thể chuẩn đoán ra được bệnh tình của đứa trẻ mang danh con trời kia nhưng rồi ông lại đắn đo, dằn vặt, đấu tranh tìm ra cách tốt nhất cho lựa chọn của mình. Và cuối cùng sau bao trăn trở ông đã chọn phương thuốc hòa hoãn để chữa bệnh cho thế tử mặc dù có khả năng chữa khỏi ngay lập tức. Ông trăn trở vì sợ tiền tài danh vọng sẽ cướp mất tự do, tự tại của cuộc đời, sợ chữa bệnh khỏi nhanh quá sẽ bị giữ lại. Qua chi tiết trên, có thể thấy Lê Hữu Trác là người không ham mê danh vọng, điều ông coi trọng hơn ca là cái y đức, cái đạo đức lẽ sống của mình. Không có gì quý giá hơn tự do tự tại của cuộc đời, và ông đã quyết định tránh xa nơi thị phi ganh đua để sống an nhàn. Ông thà làm lang y bình thường chứ nhất định không trở thành con chim quý trong lồng lúc nào cũng phải khom lưng quỳ gối trước kẻ lãnh chúa tàn bạo.

Kẻ có tài luôn là người có tâm. Thật vậy từ xưa đến nay, đã có biết bao nhân tài chọn cách buông bỏ triều chính vì nhận ra được cái bản chất, cái bộ mặt thật sự của triều đình. Luật lệ được đặt ra để đàn áp con người nghèo khổ, nó là công cụ để cướp bóc một cách hợp pháp. Cả một đất nước rộng lớn bị bao phủ bởi bóng tối đặc kịt, những tiếng khóc, tiếng kêu van thảm thiết. Con người cứ chìm trong đau khổ còn bọn thống trị thì cứ nhởn nhơ hưởng thụ. Một xã hội thối nát và vô nhân đạo làm sao. Thế nhưng sau tất cả ta vẫn còn hy vọng, niềm tin vẫn được tiếp nối bởi xã hội vẫn còn những người có tâm có đức như Lê Hữu Trác, ông là một người có tài, có tâm và mang trong mình nhân cách cao đẹp.
 

3. Cảm nhận vẻ đẹp tâm hồn và nhân cách của Lê Hữu Trác qua đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh, mẫu 3:

Thượng kinh kí sự của Lê Hữu Trác là tác phẩm đặc sắc, đánh dấu sự phát triển mới của thể loại kí Việt Nam thời trung đại. Với tác phẩm này, tác giả đã ghi lại những cảm nhận của bản thân trước hiện thực về cảnh vật và con người mà mình tận mắt chứng kiến từ lúc nhận được lệnh triệu về kinh đô chữa bệnh cho thế tử Cán đến lúc xong việc, về tới nhà ở Hương Sơn. Và có thể nói, đoạn trích “Vào phủ chúa Trịnh” là một trong số những đoạn trích tiêu biểu của tác phẩm, vẽ lại một cách chân thực cuộc sống nơi phủ chúa. Đặc biệt, qua đoạn trích còn giúp chúng ta thấy rõ vẻ đẹp tâm hồn và nhân cách của Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác.

Trước hết, Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác hiện lên là một con người coi thường danh lợi. Bước vào khung cảnh lộng lẫy, nguy nga, tráng lệ và nghiêm trang, cung kính nơi chốn phủ chúa với những gác tía, “Đại đường”, “Quyển bồng” Lê Hữu Trác đã bộc lộ cảm xúc của mình một cách trực tiếp. “Mình vốn con quan, sinh trưởng ở chốn phồn hoa, chỗ nào trong cấm thành mình cũng đã từng biết. Chỉ có những việc trong phủ chúa là mình chỉ mới nghe nói thôi. Bước chân đến nơi này mới hay cảnh giàu sang của vua chúa thực khác hẳn người thường.” Với những câu văn đã dẫn ở trên có thể thấy được thái độ ngỡ ngàng, bất ngờ của tác giả trước khung cảnh nơi phủ chúa. Tuy nhiên, ẩn sau cái thái độ ngỡ ngàng ấy, ông cũng gián tiếp lên tiếng phê phán cuộc sống xa hoa, hưởng lạc nơi phủ chúa. Thái độ phê phán ấy của ông thể hiện qua cách ông miêu tả quang cảnh nơi phủ chúa một cách chi tiết, tỉ mỉ, từ ngoài vào trong, từ xa đến gần, dường như ông đã dẫn người đọc đi chiêm ngưỡng hết mọi nơi trong phủ chúa và để rồi cuối cùng ông khép lại bằng một bài thơ miêu tả cảnh phủ chúa nhưng xét đến cùng chính là tiếng lòng của ông:

Quê mùa cung cấm chưa quen
Khác chi ngư phủ đào nguyên thuở nào!

Đồng thời, thái độ phê phán cảnh sống xa hoa nơi phủ chúa còn được thể hiện qua giọng điệu mỉa mai, giễu cợt khi ông nói về những đồ dùng trong phủ chúa lúc được mời ăn cơm: “Mâm vàng chén bạc, đồ ăn toàn là của ngon vật lạ, tôi bấy giờ mới biết cái phong vị của nhà đại gia”. Như vậy, xét đến cùng, ẩn sau cách miêu tả tỉ mỉ quang cảnh xa hoa nơi phủ chúa và thái độ mỉa mai trong cách ghi chép, miêu tả chính là một Hải Thượng Lãn Ông coi thường danh lợi, tiền bạc, không đồng tình với cuộc sống xa hoa nhưng thiếu khí trời nơi chốn phủ chúa.

Không dừng lại ở đó, Lê Hữu Trác còn là một thầy thuốc tài giỏi, có kinh nghiệm trong nghề, giàu lương tâm, đức độ và luôn giữ cho mình một lối sống, một cốt cách thanh cao. Có thể nói, trước khi chữa bệnh cho thế tử Cán trong nội tâm Lê Hữu Trác có sự giằng co, mâu thuẫn giữa một bên là ông hiểu căn bệnh, biết cách chữa trị nhưng sợ chữa có hiệu quả ngay sẽ được chúa tin dùng, bị công danh trói buộc, không được về với núi rừng ẩn dật với một bên là muốn chữa cầm chừng nhưng lại sợ trái với lương tâm, y đức, sợ phụ lòng cha ông. Nhưng để rồi, đến cuối cùng, tấm lòng, lương y của người thầy thuốc cùng với việc ông luôn lấy việc nối tiếp lòng trung thành của cha ông làm tôn chỉ, làm lẽ sống đã chiến thắng tất cả mọi suy tư, trăn trở, mâu thuẫn trong ông, để rồi cuối cùng ông đưa ra phương pháp, cách thức chữa trị bệnh cho thế tử – căn bệnh mà nhiều thầy thuốc đã không tìm ra cách chữa trị. Tuy nhiên, việc Lê Hữu Trác sợ chữa có hiệu quả ngay sẽ được chúa tin dùng, bị công danh trói buộc, không được về với núi rừng ẩn dật xét đến cùng là sự biểu hiện cho lòng yêu thích cuộc sống tự do, thanh đạm nơi quê nhà, không vướng bận vinh hoa phú quý của ông. Thêm vào đó, tài năng, kinh nghiệm trong nghề thầy thuốc của ông không chỉ được thể hiện trực tiếp ở việc chữa khỏi bệnh cho thế tử Cán mà còn ở lời nhận xét của Quan chánh đường “Phương thuốc và lập luận của cụ khác chúng ta nhiều.”

Tóm lại, qua đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh giúp chúng ta thấy được rằng Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác bên cạnh là một thầy thuốc giỏi, giàu kinh nghiệm còn là một người giàu y đức, có tâm hồn và nhân cách cao đẹp – coi thường tiền bạc, vinh hoa, yêu thích cuộc sống tự do, thanh đạm. Vẻ đẹp tâm hồn và nhân cách cao đẹp của ông là tấm gương sáng cho lớp lớp thế hệ sau ngưỡng mộ và học tập, noi theo.

—————HẾT——————

Một số bài văn mẫu hay về tác phẩm như Phân tích bút pháp kí sự của Lê Hữu Trác qua đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh, Phân tích đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh, Cảm nghĩ về giá trị hiện thực sâu sắc của đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh, Cảm nhận về đoạn văn Vào phủ chúa Trịnh trích Thượng kinh ký sự các em có thể tham khảo thêm để đúc rút cho bản thân kinh nghiệm làm văn nhé. Chúc các em học tốt!

Bản quyền bài viết thuộc trường THPT thành Phố Sóc Trăng. Mọi hành vi sao chép đều là gian lận!
Nguồn chia sẻ: Trường Mầm Non Ánh Dương (mamnonanhduongvt.edu.vn)