Trường THPT Thành Phố Sóc Trăng - Trường Mầm Non Ánh Dương

Ở các bài trước các em đã dược học về cách lập công thức hóa học của hợp chất, và quy tắc tính hóa trị của các nguyên tốt trong hợp chất hóa học.

Bài viết này nhằm mục đích ôn lại các kiến thức về cách lập công thức hóa học và vận dụng quy tắc tính hóa trị của nguyên tố trong hợp chất để các em hiểu rõ hơn nội dung này.

This post: Trường THPT Thành Phố Sóc Trăng

I. Kiến thức cần nhớ về cách lập công thức hóa học, quy tắc tính hóa trị

1. Chất được biểu diễn bằng công thức hóa học

• Đơn chất:

– A (kim loại và một vài phi kim như: S, C,…)

– A_x (phần lớn đơn chất phi kim, x = 2)

• Hợp chất: A_xB_y, A_xB_yC_z,…

• Mỗi công thức hóa học chỉ 1 phân tử của chất (trừ đơn chất A).

2. Hóa trị

• Hóa trị là con số biểu thị khả năng liên kết của nguyên tử hay nhóm nguyên tử.

Với hợp chất: $small overset{a}{A_x}overset{b}{B_y}$

Trong đó: A, B là nguyên tử hay nhóm nguyên tử

a là hóa trị của A; b là hóa trị của B

Luôn có, quy tắc hóa trị: x.a = y.b.

hayhochoi

a) Cách tính hóa trị chưa biết

* Thí dụ: H₂S; Fe₂(SO₄)₃

– Với H₂S ta gọi b là hóa trị của S.

Từ công thức hóa học H₂S theo quy tắc hóa trị, ta có:

2.I = 1.b suy ra $small b=frac{2.I}{1}=II$

– Với Fe₂(SO₄)₃ ta gọi a là hóa trị của Fe.

Từ công thức hóa họcFe₂(SO₄)₃ theo quy tắc hóa trị, ta có:

2.a = 3.II suy ra $small a=frac{3.II}{2}=III$

b) Cách lập công thức hóa học

– Từ quy tắc tính hóa trị của hợp chất $small overset{a}{A_x}overset{b}{B_y}$ ta có:

$small x.a=y.bRightarrow frac{x}{y}=frac{b}{a}$

* Thí dụ: lập công thức hóa học

• $small overset{II}{Cu_x}overset{II}{O_y}Rightarrow frac{x}{y}=frac{II}{II}Rightarrow x=1;y=1$ . Công thức hóa học là CuO.

$small overset{III}{Fe_x}overset{I}{(NO_3)_y}Rightarrow frac{x}{y}=frac{I}{III}Rightarrow x=1;y=3boldsymbol{}$ . Công thức hóa học là Fe(NO₃)₃.

$small overset{III}{Al_x}overset{II}{(SO_4)_y}Rightarrow frac{x}{y}=frac{II}{III}Rightarrow x=2;y=3boldsymbol{}$ . Công thức hóa học là Al₂(SO₄)₃.

* Lưu ý:

– Khi a = b ⇒ x = 1; y = 1.

– Khi a ≠ b ⇒ x = b; y = a.

⇒ a, b, x, y là những số nguyên đơn giản nhất.

II. Bài tập vận dụng quy tắc tính hóa trị, lập công thức hóa học

* Bài 1 trang 41 SGK Hóa 8: Hãy tính hóa trị của đồng Cu, photpho P, silic Si, và sắt Fe trong các công thức hóa học sau: Cu(OH)₂, PCl₅, SiO₂, Fe(NO₃₎₃.

Biết các nhóm (OH), (NO₃), Cl đều hóa trị I.

* Lời giải:

Gọi hóa trị của các chất cần tính là a. Ta có:

– Cu(OH)₂: 1.a = I.2 ⇒ a = II.

Vậy Cu có hóa trị II.

– PCl₅: 1.a = I.5 ⇒ a = V.

Vậy P có hóa trị V.

– SiO₂: 1.a = II.2 ⇒ a = IV.

Vậy Si có hóa trị IV.

– Fe(NO₃₎₃: 1.a = I.3 ⇒ a = III.

Vậy Fe có hóa trị III.

* Bài 2 trang 41 SGK Hóa 8: Cho biết công thức hóa học của hợp chất của nguyên tố X với O và hợp chất của nguyên tố Y với H như sau (X, Y là những nguyên tố nào đó): XO, YH₃.

Hãy chọn công thức hóa học nào là đúng cho hợp chất của X với Y trong số các công thức sau đây:

A. XY₃. B. X₃Y. C. X₂Y₃. D. E. XY.

* Lời giải:

• Chọn đáp án: D. X₃Y₂.

– Gọi a hóa trị của X trong công thức small overset{a}{X}overset{II}{O} .

Theo quy tắc hóa trị ta có : a.1 = II.1 ⇒ a = II

⇒ X có hóa trị II

– Gọi b là hóa trị của Y trong công thức $small overset{b}{Y}overset{I}{H_3}$ .

Theo quy tắc hóa trị ta có : b.1 = I.3 ⇒ b = 3

⇒ Y có hóa trị III

– Hợp chất X(II) và Y(III) có công thức dạng chung là $small overset{II}{X_x}overset{III}{Y_y}$

Theo quy tắc hóa trị ta có: II.x = III.y suy ra: $small frac{x}{y}=frac{III}{II}Rightarrow x=3,y=2.$

⇒ Công thức là X₃Y₂.

* Bài 3 trang 41 SGK Hóa 8: Theo hóa trị của sắt trong hợp chất có công thức hóa học là Fe₂O₃ hãy chọn công thức hóa học đúng trong số các công thức hợp chất có phân tử Fe liên kết với (SO₄) hóa trị (II) sau:

A. FeSO₄. B. Fe₂SO₄. C. Fe₂(SO₄)₂. D. Fe₂(SO₄)₃. E. Fe₃(SO₄)₂.

* Lời giải:

• Chọn đáp án: D. Fe₂(SO₄)₃.

– Gọi a hóa trị của Fe trong công thức $small overset{a}{Fe_2}overset{II}{O_3}$ , ta có:

Theo quy tắc hóa trị ta có: a.2 = II.3 ⇒ a = III ⇒ Fe có hóa trị III

– Công thức dạng chung của Fe(III) và nhóm SO₄ hóa trị (II) là $small overset{III}{Fe_x}overset{II}{(SO_4)_y}$

Theo quy tắc hóa trị ta có: III.x = II.y suy ra $small frac{x}{y}=frac{II}{III}Rightarrow x=2,y=3.$

⇒ Công thức hóa học là Fe₂(SO₄)₃.

* Bài 4 trang 41 SGK Hóa 8: Lập công thức hóa học và tính phân tử khối của hợp chất có phần tử gồm kali K(I), bari Ba(II), nhôm Al(III) lần lượt liên kết với:

a) Cl. b) Nhóm (SO₄).

* Lời giải:

a) Gọi công thức hóa học chung của K(I) và Cl(I) là $small overset{I}{K_x}overset{I}{Cl_y}$

Theo quy tắc hóa trị ta có: $small x.I=I.yRightarrow frac{x}{y}=frac{I}{I}Rightarrow x=1,y=1.$

– Vậy CTHH của K_xCl_y là KCl

– Phân tử khối của KCl là: 39 + 35,5 = 74,5 (đvC).

* Gọi công thức hóa học chung của Ba(II) và Cl(I) là $small small overset{II}{Ba_x}overset{I}{Cl_y}$

Theo quy tắc hóa trị ta có: $small x.II=I.yRightarrow frac{x}{y}=frac{I}{II}Rightarrow x=1,y=2.$

– Vậy CTHH của Ba_xCl_y là BaCl₂

– Phân tử khối BaCl₂ là: 137 + 35,5.2 = 208 (đvC).

* Gọi công thức hóa học chung của Al(III) và Cl(I) là $small overset{III}{Al_x}overset{I}{Cl_y}$

Theo quy tắc hóa trị ta có: $small x.III=I.yRightarrow frac{x}{y}=frac{I}{III}Rightarrow x=1,y=3.$

– Vậy CTHH của Al_xCl_y là AlCl₃

– Phân tử khối AlCl₃ là: 27 + 35,5.3 = 133,5 (đvC).

b) Gọi công thức hóa học chung của K(I) và SO₄(II) là $small overset{I}{K_x}overset{II}{(SO_4)_y}$

Theo quy tắc hóa trị ta có: $small x.I=II.yRightarrow frac{x}{y}=frac{II}{I}Rightarrow x=2,y=1.$

– Vậy CTHH của K_x(SO₄)y là K₂SO₄

– Phân tử khối K₂SO₄ là: 39.2 + 32 + 16.4 = 174 (đvC).

* Gọi công thức hóa học chung của Ba(II) và SO₄(II) là $small overset{II}{Ba_x}overset{II}{(SO_4)_y}$

Theo quy tắc hóa trị ta có: $small x.II=II.yRightarrow frac{x}{y}=frac{II}{II}Rightarrow x=1,y=1.$

– Vậy CTHH của Ba_x(SO₄)_y là BaSO₄

– Phân tử khối BaSO₄ là: 137 + 32 + 16.4 = 233 (đvC).

* Gọi công thức hóa học chung của Al(III) và SO₄(II) là $small overset{III}{Al_x}overset{II}{(SO_4)_y}$

Theo quy tắc hóa trị ta có: $small x.III=II.yRightarrow frac{x}{y}=frac{II}{III}Rightarrow x=2,y=3.$

– Vậy CTHH của Al_x(SO₄)_y là Al₂(SO₄)₃

– Phân tử khối Al₂(SO₄)₃ là: 27.2 + (32 + 16.4).3 = 342 (đvC).

Hy vọng với bài viết luyện tập về cách lập công thức hóa học và Quy tắc tính hóa trị của nguyên tố ở trên giúp các em hiểu rõ hơn khối kiến thức này. Mọi góp ý và thắc mắc các em hãy để lại nhận xét dưới bài viết, Mầm Non Ánh Dươngxin ghi nhận và chúc các em học tốt.

¤ Các bài viết cùng Chương 1:

¤ Có thể bạn muốn xem:

Bản quyền bài viết thuộc trường Mầm Non Ánh Dương. Mọi hành vi sao chép đều là gian lận.
Nguồn chia sẻ: Trường Mầm Non Ánh Dương (mamnonanhduongvt.edu.vn)

Source: Mamnonanhduongvt.edu.vn
Category: Giáo dục